Status van de kaart: Actueel

Laatste update: 20 augustus 2018

Algemene beschrijving

Een plasbrand ontstaat doordat de tank van de tankwagen [1] openscheurt na bijvoorbeeld een botsing. Hierdoor stroomt een groot deel van de benzine in korte tijd uit. De benzine verspreidt zich over de grond. Ontsteking van de plas leidt tot een korte hevige brand [2].

Effecten 

De effecten van een plasbrand zijn warmtestraling en rook. Hierdoor kunnen slachtoffers, schade en brand in de omgeving ontstaan.

Parameters effectberekening

Aanvraag effectsfile

U kunt de effectsfile aanvragen via onderstaand formulier. Een “Free viewing demo” waarmee deze file kan worden ingezien is te downloaden via https://www.gexcon.com/software/effects/. Met deze gratis demo is de berekening in effects met bijbehorende grafieken in te zien en beter af te lezen. Wilt u zelf gaan rekenen met de parameters uit de berekening met effects dan heeft u een licentie en aanvullende software van Gexcon nodig.

Hidden

Pagina waarop dit formulier is ingevuld:

Naam(Vereist)

Voornaam Achternaam

E-mailadres(Vereist)

Welk effectsfile wil je ontvangen?(Vereist)

Typ de code(Vereist)

Comments

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Kans van optreden

De kans op een plasbrand na een ongeval met een tankwagen benzine wordt bepaalt door de kans op een ongeval, de kans dat daarbij benzine uitstroomt, de kans op ontsteking van de plas en het aantal uren dat de tankwagen aan het lossen is. De kans wordt geschat op 2 x 10ˉ⁷ per jaar [8].

Factoren die de kans van optreden beïnvloeden zijn: 

• Het aantal verladingen;
• Geïsoleerde opstelplaats met aanrijdbeveiliging (3 x ^10ˉ⁹ per jaar);
• Opstelplaats op een (wegrij)strook met een toegestane snelheid van maximaal 70 ^km/_u (4,8 x 10ˉ⁸ per jaar).

Effecten

De effecten van een plasbrand zijn warmtestraling en rook. Hierdoor kunnen slachtoffers, schade en brand in de omgeving ontstaan. warmtestraling is in combinatie met de blootstellingsduur bepalend voor het slachtoffer- en schadebeeld.

In de onderstaande tabellen zijn de effecten van warmtestraling weergegeven. De tabel effectafstanden en gevolgen geeft 3 ringen aan. Binnen de eerste ring komt 99% van de aanwezigen te overlijden. In de tweede ring komen aanwezigen te overlijden of kunnen slachtoffer worden. In de derde ring vallen geen doden maar kunnen aanwezigen nog wel slachtoffer worden. De grens van de derde ring geeft aan tot waar eerstegraads brandwonden kunnen voorkomen. Afhankelijk van de afstand tot het ongeval en de bescherming van bijvoorbeeld gebouwen komen mensen te overlijden (†) of raken gewond: van zeer zwaargewond (T1) tot lichtgewond (T3). Het type trauma is brandwonden over een groot deel van het lichaam. De schade aan objecten varieert van onherstelbare schade tot lichte schade. De effectafstanden zijn berekend vanaf het midden van de plas. Daarnaast wordt het verwachte percentage slachtoffers van de in een gebied aanwezige personen weergegeven [9].

De tabel effectafstanden en gevolgen is aangevuld met de onderliggende grafieken met het verloop van letaliteit (percentage doden) versus afstand, warmtestraling versus afstand en warmtestralingscontouren.

Tabel effectafstanden en gevolgen [10]

Tabel effecten personen buiten

Tabel effecten personen binnen en schade aan objecten

Grafiek letaliteit vs. afstand [11]

Grafiek warmtestraling vs afstand

Contouren warmtestraling

Zelfredzaamheid en handelingsperspectief

Aanwezige personen zijn na het ontstaan van een plasbrand op zichzelf en anderen aangewezen. In onderstaande afbeelding zijn mogelijke handelingsperspectieven weergegeven [12]. 

Mogelijk handelingsperspectief

Afhankelijk van de situatie en de inrichting van de omgeving kan het handelingsperspectief verschillen. Snel reageren is bevorderlijk.

• Voor personen buiten is het handelingsperspectief vluchten (uit het zicht van de brand, onder dekking van objecten zoals muren).
• Als er schuilmogelijkheden zijn, is dekking zoeken of een schuilplaats binnen gaan een goed handelingsperspectief.
• Voor personen binnen is het handelingsperspectief binnen blijven en schuilen (sluiten van binnendeuren vertraagt de uitbreiding van een eventuele brand).
• Als secundaire branden optreden, is het handelingsperspectief vluchten aan de schaduwzijde van het gebouw ten opzichte van de plasbrand (extra beschermende kleding beperkt de blootstelling).

Randvoorwaarden

De onderstaande aspecten zijn mede bepalend voor de mogelijkheden op het gebied van zelfredzaamheid. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.

Het verloop van het ongevalsscenario:

• De snelheid waarmee het scenario plasbrand zich voltrekt is afhankelijk van het ontstekingsmoment.
• Na ontsteking zijn direct of in korte tijd de effecten merkbaar en duurt de brand niet langer dan 5 minuten.

Herkenbaarheid van het scenario:

• Een plasbrand is door zijn hitte ontwikkeling direct waarneembaar voor de aanwezigen.
• Als de plas nog niet ontstoken is, is het mogelijke gevaar niet direct herkenbaar.

Mate van bewustzijn van de gevaren:

• Weten dat er een ongeval is met een tankwagen benzine 
• Weten wat de gevaren zijn van benzine
• Weten wat je moet doen in geval van een (dreigende) plasbrand

Gesteldheid van personen:

• Fysieke gesteldheid
• Geestelijke gesteldheid

Aanwezige voorzieningen:

• Mogelijkheden om van de bron af te vluchten
• Mogelijkheden om te schuilen

Optreden multidisciplinaire hulpverlening

Brandweerzorg

De plasbrand van dit scenario is van  korte duur. De hulpverlening komt ter plaatse na afloop van de plasbrand. Daardoor ligt bij dit scenario de nadruk op redden/evacueren, uitbreiding voorkomen en blussen van secundaire branden.
In onderstaande tabellen is beschreven welke processen op gang komen en welke aspecten relevant zijn.

Relevante brandweerprocessen

• Bron- en emissiebestrijding: 
  – Bepalen van het bron- en effectgebied;
  – Plasbrand gecontroleerd laten uitbranden;
  – Voorkomen van uitbreiding en beperken van effecten door
     middel van het afschermen van de omgeving;
  – Stabiliseren van het incident en ontstane branden in de
     omgeving blussen;
  – Waarschuwen bevolking [13].
• Redding:
  – Redden en verlenen van eerste hulp aan slachtoffers (zie slachtoffers). 

Relevante aspecten bij het optreden van de brandweer

• Passende(grootschalige) slagkracht brandweer (zie capaciteit);
• Opkomsttijd van de brandweer (zie opkomst/inzettijd) ;
• Effectieve (grootschalige)bluswatervoorziening (zie bluswatervoorzieningen);
• Beschikbaarheid alarmeringssysteem om aanwezigen in het effectgebied te waarschuwen.
• Toegankelijkheid gebied [14].

Capaciteit [15]

• Benodigde omvang slagkracht is afhankelijk van de omgeving. Bij dit incident is uitgegaan van verstedelijkt gebied [16]. 
• Houdt rekening met de inzet van een peloton (4  tankautospuiten)  voor redding/evacuatie en hulpverlening aan slachtoffers naar het gewondennest [17].
• Houdt rekening met de inzet van een tweede peloton (4 tankautospuiten) voor het koelen/blussen van de (omliggende) bebouwing [18].  Door de warmtestraling kunnen secundaire branden ontstaan in de eerste en tweede ring.

Opkomst/inzettijd [19]

Bluswatervoorziening

• In de hectische fase komt via burgerhulp de redding op gang van slachtoffers met brandwonden. Na ontsteking duurt de brand 4 minuten. De prioriteit zal uitgaan naar het redden en helpen vervoeren van slachtoffers naar het gewondennest van de ambulance.
• Noodzakelijke opschaling/bijstand wordt bepaald op basis van inschatting aantal slachtoffers.
• Een indicatiebepaling van het aantal personen op een specifieke locatie is mogelijk via het invoeren van de effectafstanden in Bag populatieservice

Geneeskundige zorg

De geneeskundige hulpverlening start met de processen

• Spoedeisende Medische Hulpverlening[25]
  – Triage;
  – Inrichten van een gewondennest en behandelen van slachtoffers;
  – Vervoeren/Verwijzen naar ziekenhuizen.
• Publieke gezondheidszorg:
  – De beoordeling van en maatregelen tegen schadelijke invloeden op de gezondheid via (drink)water (gebiedsafhankelijk).
  – Onderzoek individueel
• Psychosociale Hulpverlening:
  – Signaleren getroffenen
  – Verwijzen getroffenen

Relevante aspecten zijn

• Operationele voorbereiding op het vervoer en behandelen van slachtoffers met ernstige brandwonden.
• Mogelijkheid om te kunnen keren/vertrekken voor ambulances op de aanlandingsplaats.
• Veilige werklocatie voor de GHOR.
• Na een plasbrand verlenen omstanders hulp. Een deel van de slachtoffers komt als zelfverwijzer op de eerste hulp.
• Aantal slachtoffers, type slachtoffers en type letsel. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.

Aantal slachtoffers

Type slachtoffers

• Aandachtspunt is operationele voorbereiding op het behandelen van kinderen met ernstige brandwonden (locatiespecifiek). Dit vereist een aangepast gewondenspreidingsplan. [29]
• Aandachtspunt is hulp aan verminderd zelfredzame personen (zorginstellingen).

Type letsel

• Door warmtestraling ontstaan uitwendige brandwonden. Bij inademing van hete gassen ontstaat inhalatietrauma.
• Stabilisatie van brandwondenslachtoffers is mogelijk in elk level 1 ziekenhuis [30]. Specialistische behandeling van brandwonden kan in een beperkt aantal centra in Nederland plaatsvinden [31].
• Extra aandacht bij de operationele voorbereiding is noodzakelijk bij verhoogde kans op slachtoffers uit de groep van ouderen en kinderen.

Optreden politie

De politie start met de processen

• Afzetten en afschermen
  – Afzetten effectgebied
  – Creëren veilige werkomgeving voor hulpdiensten
  – Ontruimen van het effectgebied of aanwezige personen in het effectgebied laten schuilen.
• Mobiliteit
  – Indien nodig begeleidend transport overige hulpverleners als de verkeerssituatie daarom vraagt
  – Opstellen mobiliteitsplan.
  – Indien mogelijk informeren van bewoners en/of andere aanwezigen in het gebied.
• Indien relevant
  – Handhaven openbare orde
  – Strafrechtelijke handhaving

Relevante aspecten bij het optreden van de politie

• De politie heeft geen beschermende kleding of ademlucht om op te kunnen treden en kunnen daarom niet opereren in blootgesteld gebied.
• Operationele voorbereiding op het afzetten van een groot effectgebied.
• Voldoende mensen en middelen om het effectgebied te kunnen evacueren en af te kunnen zetten.

Optreden gemeente (hulpverlening)

Mogelijke taken

• Opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
• Voorlichting/communicatie over het ongeval
• Registreren van slachtoffers

Randvoorwaarden

• Operationele voorbereiding op het opvangen en verzorgen van personen uit het effectgebied
• Voldoende locaties en personeel voor de opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
• Operationeel voorlichting- en communicatieplan

Maatregelen

Kans

Effect en gevolg

Zelfredzaamheid

Hulpverlening

Documentatie

1. Bij een benzine tankstation bepaalt de tankwagen het gevaar voor de omgeving.
2. Het scenario wolkbrand is niet waarschijnlijk onder de bij parameters beschreven condities
3. In Effects 10.0.5. is geen verschil in verbrandingssnelheid tussen zomer- en winterbenzine. Hierdoor zijn de effecten hetzelfde. De effectafstanden van een brand met zomerbenzine kunnen in de praktijk kleiner zijn dan de effectafstanden van een brand met winterbenzine. Reden hiervan is dat aan winterbenzine onder andere butaan is toegevoegd.
4. In de HART v1.1, hfst 10.2, RIVM, 1 april 2015 wordt 23 ton genoemd als karakteristieke tankhoeveelheid.
5. HART v1.1, hfdst 10.3, RIVM, 1 april 2015.
6. Handleiding Risicoberekeningen Bevi, v3.3, hfst 3.4, RIVM, 1 juli 2015.
7. De verbrandingssnelheid van benzine is 0,067 kg/s/m2.
8. De kans op een ongeval met een tankwagen zoals genoemd in de HART v1.1 hfst 10.4, RIVM, 1 april 2015.
9. Bij de slachtofferberekening is uitgegaan van onbeschermde personen. In een toekomstige versie zal onderscheid worden gemaakt tussen drie beschermingsniveaus: geen bescherming, zomerkleding en winterkleding
10. Onderbouwing-van-de-slachtofferinschatting-van-het-scenarioboekEV.
11. Afstanden op basis van geen bescherming en buitenshuis.
12. In deze beschrijving wordt uitgegaan een plasbrand. Mocht de plas nog niet zijn ontstoken is er meer tijd voor het handelingsperspectief.
13. Goed werkend internet en mobiele telefonie, buurten ten behoeve van zelfredzaamheid, risicocommunicatieplan
14. Tweezijdig toegankelijk, vluchtroute scheiden van route voor hulpdiensten, vluchtroute van de risicobron af Handreiking Bluswatervoorziening en bereikbaarheid 2019Hoofdstuk 4
15. Verlies van capaciteit, die nodig voor gelijktijdige redding of eerste hulp aan slachtoffers is buitenbeschouwing gelaten, doordat deze situationeel is.
16. Bij buitengebied is geen afscherming naar omliggende gebouwen nodig
17. Er bestaat kans op een scenario waarbij na niet directe ontsteking, afdekken van de plas nog mogelijk is. Een aanvullend schuimblusvoertuig is dan noodzakelijk. De hiervoor benodigde hoeveelheid schuim is ca. 660 l. Handreiking Bluswatervoorziening en bereikbaarheid 2019bijlage 3. De inzet van een tweede peloton is dan niet noodzakelijk
18. Uitgangspunt: in het incidentgebied met een straal van 50m, een omtrek van ca. 300m en 50% bebouwing zal een gevellengte van ca. 150m moeten worden gekoeld/geblust. Op basis van het kengetal van 50m per TS zijn hiervoor ten minste 3TS-en nodig
19. Visie Grootschalig Brandweer Optreden 2012-2016 en doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden(GBO) september 2018 visie 2.0
20. Norm inzetbaarheid eerste basispeloton (alle 4 tankautospuiten) is 30 minuten doorontwikkeling Grootschalig Brandweeroptreden p20
21. Er bestaat kans op een scenario waarbij na niet directe ontsteking, afdekken van de plas nog mogelijk is. Met de tankautospuiten van het eerst aankomende peloton is voldoende schuim aanwezig om een plas ter grootte van 1200m² af te dekken. Het oproepen van een specialistische schuimbluseenheid kost <60 minuten voor een plas tot 1500m².
22. Handreiking Bluswatervoorziening en bereikbaarheid 2019bijlage 3
23. Peloton Grootschalige watervoorziening: Capaciteit: 2×4000 l/min over 1 km of 2 x 2000l/min over 2,5 km. Afstand locatie tot geschikte waterwinplaats en slangenweg bepaalt de inzettijd>1,5 uur.
24. Visie Grootschalig Brandweer Optreden 2012-2016 en doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden(GBO) september 2018 visie 2.0
25. De Nederlandse slachtofferregistratiekaart p.3. oktober 2006
26. LPCGBI p.1 september 2013
27. Leidraad GGB p.12 december 2015
28. Leidraad GGB p.10 december 2015
29. Voor kinderen is ander materiaal benodigd. Ouders en kinderen worden bij voorkeur bij elkaar geplaatst. Dit is een complexe factor in het gewondenspreidingsplan
30. Landelijk netwerk acute zorg www.lnaz.nl
31. Beverwijk, Rotterdam, Groningen