Status van de kaart: Actueel
Laatste update: 22 augustus 2018
Status van de kaart: Actueel
Laatste update: 22 augustus 2018
Door een ongeval op het spoor breekt bij een ketelwagen gevuld met tot vloeistof verdicht chloor de aansluiting van de afsluiter af. Er ontstaat een gat waardoor in korte tijd een groot deel van het chloor vrijkomt. Alle vrijgekomen chloor verdampt direct als zwaar gas en er ontstaat een giftige wolk die zich snel met de wind mee verspreidt.
Chloor is een giftig geelgroen gas dat bij lage concentraties kan worden geroken. Afhankelijk van de blootstellingstijd kan bij hogere concentraties snel vergiftiging optreden. Hierdoor kunnen personen in de omgeving slachtoffer worden. De omvang van de giftige wolk is afhankelijk van de inrichting van de omgeving en de weersomstandigheden.
Modelleringssoftware | TNO Effects 11.5.2: Two phase discharge; Spray release en Dense gas Toxic Dispersion. |
Uitgangspunten | |
Stofnaam | Chloor |
Stofcategorie | GT4 |
Volume | 50 m3 |
Vullingsgraad | 76% |
Uitstroomdiameter | 75 mm |
Vrijgekomen massa | 55 ton |
Type breuk | Full bore rupture |
Systeemdruk | 4,9 bar(g) |
Temperatuur in de tank | 9 °C |
Omgevingstemperatuur | 9 °C |
Weerstabiliteitsklasse | D5 (neutraal weer, windsnelheid 5 m/s) F1,5 (stabiel weer, windsnelheid 1,5 m/s) |
Resultaten: | |
Representatief massadebiet | 93 kg/s |
Representatieve uitstroomtijd | 10 minuten |
Na flashen | Geen uitregening, geen plasvorming |
De kans op een giftige wolk chloor na een ongeval met een ketelwagen wordt bepaalt door de kans op een ongeval en de kans op een continue uitstroom. Deze kans wordt per ketelwagen, per jaar, per wagenkilometer geschat op:
N basis | N continue | N scenario | ||
Baanvaksnelheid <40 kmh | Zonder wissels | 1.4 x 10ˉ⁸ | 4.7 x 10ˉ⁴ | = 6.6 x 10ˉ¹² |
Met wissels | 4.7 x 10ˉ⁸ | 4.7 x 10ˉ⁴ | = 2.2 x 10ˉ¹¹ | |
Baanvaksnelheid >40 kmh | Zonder wissels | 2.8 x 10ˉ⁸ | 1.7 x 10ˉ³ | = 4.8 x 10ˉ¹¹ |
Met wissels | 6.1 x 10ˉ⁸ | 1.7 x 10ˉ³ | = 1.0 x 10ˉ¹⁰ |
Deze kans wordt verkleind door specifieke technische maatregelen aan de ketelwagen en door de organisatorische maatregelen die genomen worden tijdens een chloortransport.
Het effect van een wolk chloor is vergiftiging. De omvang van de giftige wolk is afhankelijk van de inrichting van de omgeving en de weersomstandigheden.
Chloorgas tast de slijmvliezen van ogen en ademhalingsorganen aan en veroorzaakt daar lichte tot sterke prikkelingen, afhankelijk van de ingeademde gasconcentraties. Bij blootstelling aan hoge concentraties ontstaat krampachtige hoest, benauwdheid, gepaard gaand met een gevoel van verstikking, ademnood en tenslotte longontsteking en longbloeding (longoedeem). Dit kan de dood tot gevolg hebben. Blootstelling van de mens aan 1000 ppm (2950 mg/m3) kan reeds bij kortstondige inademing dodelijk zijn.
In de onderstaande tabellen en grafieken zijn de effecten van de giftige wolk weergegeven. Afhankelijk van de afstand tot het ongeval en de omstandigheden zullen mensen overlijden (†) of raken gewond. Van zeer zwaargewond (T1) tot lichtgewond (T3). Voor de weertypen D5 en F1,5 is het slachtofferbeeld bepaald voor personen die zich buiten bevinden. Dit is uitgewerkt voor drie ringen. In de eerste ring overlijd meer dan 95 % van de aanwezigen, in de tweede tussen de 95 en 50 % en de derde tussen de 50 en 5 %. De effectafstanden van de giftige wolk voor deze ringen staan in de tabel. Aanvullend wordt in een tabel de afstand tot de interventiewaarden die de hulpverleningsdiensten gebruiken weergegeven.
De drie volgende geografische gebieden zijn uitgewerkt:
De tabel effectafstanden en gevolgen is aangevuld met de onderliggende grafieken met het verloop van letaliteit (percentage doden) versus afstand en letaliteitscontouren.
D5 | Stedelijk gebied | Verstedelijkt gebied | Landelijk gebied | Slachtoffers buiten (%) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lengte (meter) | Lengte (meter) | Lengte (meter) | † | T1 | T2 | T3 | ||||
1e ring | 0 - 490 | 0 - 570 | 0 - 750 | 95 - 100 | 0 - 5 | 0 - 5 | 0 - 5 | |||
Grens 1e ring: 95% letaal | 490 | 570 | 750 | 95 | 0 - 5 | 0 - 5 | 0 - 5 | |||
2e ring | 490 - 870 | 570 - 950 | 750 - 1220 | 50 -95 | 0 - 50 | 0 - 50 | 0 - 50 | |||
Grens 2e ring: 50% letaal | 870 | 950 | 1220 | 50 | 0 - 50 | 0 - 50 | 0 - 50 | |||
3e ring | 870 - 1540 | 950 - 1630 | 1220 - 2030 | 5 - 50 | niet bepaald | |||||
Grens 3e ring: 5% letaal | 1540 | 1630 | 2030 | 5 |
D5 | Stedelijk gebied | Verstedelijkt gebied | Landelijk gebied</span |
|||
---|---|---|---|---|---|---|
Lengte (meter) | Lengte (meter) | Lengte (meter) |
||||
Levensbedreigende waarde (LBW) 10 minuten Concentratie 290 mg/m3 | 4800 | 4100 | 4400 | |||
Levensbedreigende waarde (LBW) 1 uur Concentratie 59 mg/m3 | 9300 | 9000 | 10100 | |||
Alarmeringsgrenswaarde (AGW) 10 minuten Concentratie 14 mg/m3 | Kan niet goed worden bepaald | Kan niet goed worden bepaald | Kan niet goed worden bepaald |
|||
Alarmeringsgrenswaarde (AGW) 1 uur Concentratie 5,9 mg/m3 | Kan niet goed worden bepaald | Kan niet goed worden bepaald | Kan niet goed worden bepaald |
|||
Voorlichtingsrichtwaarde (VRW) 10 minuten Concentratie 1,5 mg/m3 | Kan niet goed worden bepaald | Kan niet goed worden bepaald | Kan niet goed worden bepaald |
|||
Voorlichtingsrichtwaarde (VRW) 1 uur Concentratie 1,5 mg/m3 | Kan niet goed worden bepaald | Kan niet goed worden bepaald | Kan niet goed worden bepaald |
Aanwezige personen zijn na het ontstaan van een giftige wolk op zichzelf en anderen aangewezen. In onderstaande afbeelding zijn mogelijke handelingsperspectieven weergegeven.
Afhankelijk van de situatie en de inrichting van de omgeving kan het handelingsperspectief verschillen. Snel reageren is bevorderlijk.
De onderstaande aspecten zijn mede bepalend voor de mogelijkheden op het gebied van zelfredzaamheid. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.
Het verloop van het ongevalsscenario:
Herkenbaarheid van het scenario:
Mate van bewustzijn van de gevaren:
Gesteldheid van personen:
Aanwezige voorzieningen:
Na het ontstaan van dit scenario komt de hulpverlening op gang. Bij dit scenario komt de hulpverlening ter plaatse na het vrijkomen van de giftige gaswolk. Bij de bestrijding van het incident ligt de nadruk op het redden, eerste hulp verlenen en transporteren van de slachtoffers naar het gewondennest.
In onderstaande tabellen is beschreven welke processen op gang komen en welke aspecten relevant zijn.
30 minuten | · Norm opkomsttijd eerste peloton. De start van de hulpverlening van 1-4 tankautospuiten wordt vastgesteld via het dekkingsplan · Norm opkomsttijd specialistische inzetbare eenheid (SIE) · Norm opkomsttijd basis ontsmettingseenheid (BOE) · Norm opkomst eerste twee meetploegen (VE) |
45 minuten | · Beschikbaarheid aanvullend tweede peloton met een richttijd van 8 uur inzettijd |
60 minuten | · Inzettijd aanvullende grootschalige watervoorziening. · Norm opkomsttijd derde en vierde meetploeg(VE) · Norm opkomsttijd grootschalige ontsmettingseenheid (GOE) is 120 minuten |
<10 | In beginsel zijn voldoende middelen op de ambulances aanwezig. Voor specialistische hulpverlening aan kinderen zijn minder hulpmiddelen aanwezig waardoor middelen snel zijn uitgeput. |
> 10 | Leidraad GGB treedt in werking. |
> 250 | De grens wordt bereikt van het aantal slachtoffers dat kan worden vervoerd |
Indien relevant
– Handhaven openbare orde
– Strafrechtelijke handhaving
Gemeente
Gemeente
Maatregel | Werking van de maatregel |
Wegnemen van de risicobron | Het wegnemen van de risicobron zorgt ervoor dat het scenario niet meer kan plaatsvinden. |
Begrenzen van de doorzet | Minder vervoersbewegingen betekent een vermindering van het aantal keer dat het scenario zich voor kan doen en dus neemt de kans op het scenario af. |
Maatregel | Werking van de maatregel |
Afstand houden tot activiteit met gevaarlijke stoffen | Dicht bij de plaats van het scenario zijn de effecten het meest merkbaar. De warmtestraling neemt af naarmate de afstand toeneemt. |
Verdeling typen gebouwen | Door rekening te houden met het type bebouwing kan het aantal mogelijke slachtoffers bij het scenario worden beperkt. Dat kan bijvoorbeeld door het zodanig verdelen van gebouwen in een gebied dat de meer kwetsbare gebouwen worden beschermd door minder kwetsbare gebouwen. |
Venstertijden | Door gebruik te maken van venstertijden voor het verladen worden de risicovolle en kwetsbare activiteiten gescheiden. |
Obstakels toevoegen | Er kan geprobeerd worden om met obstakels de verspreiding van een gifwolk te vertragen of zodanig turbulentie te creëren dat de gifwolk mengt met de omringende lucht. |
Rekening houden met windrichting | De overheersende windrichting in Nederland is uit het zuidwesten. Door kwetsbare functies niet in de overheersende windrichting vanaf de risicobron te plaatsen, kunnen slachtoffer mogelijk voorkomen worden. |
Maatregel | Werking van de maatregel |
Duidelijke vluchtroutes aanbrengen | Door duidelijke vluchtroutes aan te brengen kunnen mensen het gebied gemakkelijker verlaten. |
De (bedrijfs)noodplannen oefenen op een gifwolk | Door te oefenen met het gifwolkscenario in de (bedrijfs)noodplannen weten de werknemers wat ze moeten doen in het geval van een echte calamiteit. |
Risicocommunicatie | Door te communiceren over de mogelijke scenario’s in een gebied het bete handelingsperspectief worden mensen zich meer bewust van wat ze moeten doen bij het scenario. |
Onderhouden schuilplaatsen en vluchtwegen | Onderhoud van schuilplaatsen en vluchtwegen is belangrijk, zodat ten alle tijden van een ongeval de schuil- en vluchtmogelijkheden bereikbaar en inzetbaar zijn. |
Maatregel | Werking van de maatregel |
Waarschuwingsmiddelen | Voor een snelle en effectieve waarschuwing tijdens een ongeval met gevaarlijke stoffen is het van belang dat een waarschuwingssysteem de mensen in het effectgebied kan bereiken. |
Werkende communicatiemiddelen | Tijdens een ongeval met gevaarlijke stoffen vindt veel van de communicatie plaatst via radio, internet en telefoon. Het is hierbij van belang dat zendmasten op afstand van de activiteiten met gevaarlijke stoffen staan, zodat deze ook tijdens een ongeval werken. |
Afstemming hulpdiensten | Het handelingsperspectief dat aan mensen wordt geboden ten tijden van een ongeval met gevaarlijke stoffen moet worden afgestemd met de inzet van hulpdiensten, zodat de inzet van de hulpdiensten kan aansluiten bij dit handelingsperspectief. |
Ketelwagen Chloor – giftige wolk