Status van de kaart: Actueel

Laatste update: 21 december 2020

Algemene beschrijving

Een plasbrand ontstaat doordat de ladingtank van de tanker openscheurt na bijvoorbeeld een aanvaring. Hierdoor ontstaat een gat en stroomt een groot deel van de benzine in korte tijd uit. De benzine verspreidt zich over het water en bereikt de kade. Ontsteking van de plas leidt tot een korte hevige brand. De stromingssnelheid van het water is van invloed op de grootte en de vorm van de plas. Door de stroming van het water kan er een ongecontroleerde verspreiding van de plas plaatsvinden. 

Effecten 

De effecten van een plasbrand zijn warmtestraling en rook. Hierdoor kunnen slachtoffers, schade en brand in de omgeving ontstaan.

Parameters effectberekening

Aanvraag effectsfile

U kunt de effectsfile aanvragen via onderstaand formulier. Een “Free viewing demo” waarmee deze file kan worden ingezien is te downloaden via https://www.gexcon.com/software/effects/. Met deze gratis demo is de berekening in effects met bijbehorende grafieken in te zien en beter af te lezen. Wilt u zelf gaan rekenen met de parameters uit de berekening met effects dan heeft u een licentie en aanvullende software van Gexcon nodig.

Hidden

Pagina waarop dit formulier is ingevuld:

Naam(Vereist)

Voornaam Achternaam

E-mailadres(Vereist)

Welk effectsfile wil je ontvangen?(Vereist)

Typ de code(Vereist)

Phone

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Kans van optreden

De kans op een plasbrand na een ongeval met een tanker met Benzine wordt bepaald door de kans op een ongeval, de vaarsnelheid, de massa, de ladingfractie en de kans op ontsteking van de plas.

Een indicatie van de kans op een scenario met uitstroom uit een groot gat onder de waterlijn wordt geschat in de orde van grootte van 1,8.10^-8 p km/jaar met N_ontsteking van 0,5 [7].

Factoren die de kans van optreden beïnvloeden zijn:

• Het aantal scheepvaartbewegingen en hoeveelheid gevaarlijke stoffen over het water;
• Vaarsnelheid;
• Verhouding beroepsvaart –  recreatievaart;
• Verhouding zeevaart – binnenvaart;
• Complexiteit verkeersbeeld;
• Aard en aantal recreatieve activiteiten;
• Invloed van getijdewisseling. 

Effecten

De effecten van een plasbrand zijn warmtestraling en rook. Hierdoor kunnen slachtoffers, schade en brand in de omgeving ontstaan [⁸]. warmtestraling is in combinatie met de blootstellingsduur bepalend voor het slachtoffer- en schadebeeld. In de tabel hieronder zijn de effecten van warmtestraling weergegeven.

In de onderstaande tabellen zijn de effecten van warmtestraling weergegeven. De tabel effectafstanden en gevolgen geeft 3 ringen aan. Binnen de eerste ring komt 99% van de aanwezigen te overlijden. In de tweede ring komen aanwezigen te overlijden of kunnen slachtoffer worden. In de derde ring vallen geen doden maar kunnen aanwezigen nog wel slachtoffer worden. De grens van de derde ring geeft aan tot waar eerstegraads brandwonden kunnen voorkomen. Afhankelijk van de afstand tot het ongeval en de bescherming van bijvoorbeeld gebouwen komen mensen te overlijden (†) of raken gewond: van zeer zwaargewond (T1) tot lichtgewond (T3). Het type trauma[⁹] is brandwonden over een groot deel van het lichaam. De schade aan objecten varieert van onherstelbare schade tot lichte schade. De effectafstanden zijn berekend vanaf de rand van de plas[¹⁰].

De rand van de plas simuleert tevens de kade. Het rekenen vanaf de kade geeft een duidelijk beeld van de effecten en de mogelijke gevolgen op land. 

De tabel effectafstanden en gevolgen is aangevuld met de onderliggende grafieken met het verloop van letaliteit (percentage doden) versus afstand, warmtestraling versus afstand en warmtestralingscontouren.

Tabel effectafstanden en gevolgen [11]

Tabel effecten personen buiten

Tabel effecten personen binnen en schade aan objecten

Grafiek letaliteit vs. afstand [12]

Grafiek warmtestraling vs. afstand

Contouren warmtestraling

Zelfredzaamheid en handelingsperspectief

Aanwezige personen zijn na het ontstaan van een plasbrand op zichzelf en anderen aangewezen. In onderstaande afbeelding zijn mogelijke handelingsperspectieven weergegeven [13].

Mogelijk handelingsperspectief

Afhankelijk van de situatie en de inrichting van de omgeving kan het handelingsperspectief verschillen. Snel reageren is bevorderlijk.

• Voor personen buiten is het handelingsperspectief vluchten (uit het zicht van de brand, onder dekking van objecten zoals muren).
• Als er schuilmogelijkheden zijn, is dekking zoeken of een schuilplaats binnen gaan een goed handelingsperspectief.
• Voor personen binnen is het handelingsperspectief binnen blijven en schuilen (sluiten van binnendeuren vertraagt de uitbreiding van een eventuele brand).
• Als secundaire branden optreden, is het handelingsperspectief vluchten aan de schaduwzijde van het gebouw ten opzichte van de plasbrand (extra beschermende kleding beperkt de blootstelling).

Randvoorwaarden

De onderstaande aspecten zijn mede bepalend voor de mogelijkheden op het gebied van zelfredzaamheid. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.

Het verloop van het ongevalsscenario:

• De snelheid waarmee het scenario plasbrand zich voltrekt is afhankelijk van het ontstekingsmoment.
• Na ontsteking zijn direct of in korte tijd de effecten merkbaar en duurt de brand ongeveer 4 minuten.

Herkenbaarheid van het scenario:

• Een plasbrand is door zijn hitte ontwikkeling direct waarneembaar voor de aanwezigen.
• Als de plas nog niet ontstoken is, is het mogelijke gevaar niet direct herkenbaar.

Mate van bewustzijn van de gevaren:

• Weten dat er een ongeval is met een binnenvaarttanker benzine 
• Weten wat de gevaren zijn van benzine
• Weten wat je moet doen in geval van een (dreigende) plasbrand

Gesteldheid van personen:

• Fysieke gesteldheid
• Geestelijke gesteldheid

Aanwezige voorzieningen:

• Mogelijkheden om van de bron af te vluchten
• Mogelijkheden om te schuilen

Optreden multidisciplinaire hulpverlening

Brandweerzorg

Na het ontstaan van dit scenario komt de hulpverlening op gang. De inzet zal gericht zijn op redden van slachtoffers, uitbreiding voorkomen en blussen van secundaire branden. 
In onderstaande tabellen is beschreven welke processen op gang komen en welke aspecten relevant zijn.

Relevante brandweerprocessen

• Bron- en emissiebestrijding: 
  – Bepalen van het bron- en effectgebied;
  – Plasbrand gecontroleerd laten uitbranden;
  – Voorkomen van uitbreiding en beperken van effecten door
     middel van het afschermen van de omgeving;
  – Stabiliseren van het incident en ontstane branden in de
     omgeving blussen;
  – Waarschuwen bevolking [14].
• Redding:
  – Redden en verlenen van eerste hulp aan slachtoffers (zie slachtoffers). 

Relevante aspecten bij het optreden van de brandweer

• Aanwezigheid van een actueel IBP van het watergebied [¹⁵];
• Afstemming van de onderlinge organisatie- en communicatiestructuren van de betrokken partijen;
• Voorbereiding op samenwerking met betrokken partijen en passende(grootschalige) slagkracht brandweer (zie capaciteit);
• Opkomsttijd van de brandweer (zie opkomst/inzettijd);
• Effectieve (grootschalige)bluswatervoorziening (zie bluswatervoorzieningen);
• Beschikbaarheid alarmeringssysteem om aanwezigen in het effectgebied te waarschuwen.
• Toegankelijkheid aanlandingsplaats in directe omgeving van incident.

Capaciteit [16]

• Benodigde omvang slagkracht is afhankelijk van de omgeving. Bij dit incident is uitgegaan van verstedelijkt gebied [17]. 
• Houdt rekening met de inzet van een peloton (4  tankautospuiten)  voor redding/evacuatie en hulpverlening aan slachtoffers via vaartuigen in samenwerking met andere organisaties.

Opkomst/inzettijd [18]

Schematische weergave incident verloop bij grootschalige incidenten

Bluswatervoorziening

• Vanwege de nabijheid van water is de aanname dat voldoende secundaire bluswaterbronnen voorhanden is ten behoeve van koeling/blussing.
• Benodigde capaciteit is 6 l/m²/min [21]

Indicatie bepaling capaciteit slachtoffers [22]

• In de hectische fase wordt uitgegaan van de zelfredzaamheid op het schip. Daarnaast komt de redding op gang via de schepen in de directe omgeving. De prioriteit zal uitgaan naar het redden en helpen vervoeren van slachtoffers naar het gewondennest van de ambulance.
• Een indicatiebepaling van het aantal personen op een specifieke locatie op de wal is mogelijk via het invoeren van de effectafstanden in Bag populatieservice.

Geneeskundige zorg

Relevante processen bij de geneeskundige hulpverlening

• Spoedeisende Medische Hulpverlening [23]:
  – Triage;
  – Inrichten van een gewondennest en behandelen van slachtoffers;
  – Vervoeren/Verwijzen naar ziekenhuizen.
• Publieke gezondheidszorg:
  – De beoordeling van en maatregelen tegen schadelijke invloeden op de gezondheid via (drink)water (gebiedsafhankelijk).
  – Onderzoek individueel
• Psychosociale Hulpverlening:
  – Signaleren getroffenen
  – Verwijzen getroffenen

Relevante aspecten

• Operationele voorbereiding op het vervoer en behandelen van slachtoffers met ernstige brandwonden.
• Mogelijkheid om te kunnen keren/vertrekken voor ambulances op de aanlandingsplaats.
• Veilige werklocatie voor de GHOR.
• Aantal slachtoffers, type slachtoffers en type letsel. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.

Aantal slachtoffers

Type slachtoffers

• Aandachtspunt is operationele voorbereiding op het behandelen van kinderen met ernstige brandwonden (locatiespecifiek). Dit vereist een aangepast gewondenspreidingsplan [27].
• Aandachtspunt is hulp aan verminderd zelfredzame personen (zorginstellingen).

Type letsel

• Door warmtestraling ontstaan uitwendige brandwonden. Bij inademing van hete gassen ontstaat inhalatietrauma.
• Stabilisatie van brandwondenslachtoffers is mogelijk in elk level 1 ziekenhuis [28]. Specialistische behandeling van brandwonden kan in een beperkt aantal centra in Nederland plaatsvinden [29].
• Extra aandacht bij de operationele voorbereiding is noodzakelijk bij verhoogde kans op slachtoffers uit de groep van ouderen en kinderen.
• Een langdurig traject van nazorg restletsel en psychotrauma [30] is te verwachten.

Optreden politie

De politie start met de processen

• Afzetten en afschermen
  – Afzetten effectgebied
  – Creëren veilige werkomgeving voor hulpdiensten
  – Ontruimen van het effectgebied of aanwezige personen in het effectgebied laten schuilen.
• Mobiliteit
  – Indien nodig begeleidend transport overige hulpverleners als de verkeerssituatie daarom vraagt
  – Opstellen mobiliteitsplan.
  – Indien mogelijk informeren van bewoners en/of andere aanwezigen in het gebied.
• Indien relevant
  – Handhaven openbare orde
  – Strafrechtelijke handhaving

Relevante aspecten bij het optreden van de politie

• De politie heeft geen beschermende kleding of ademlucht om op te kunnen treden en kunnen daarom niet opereren in blootgesteld gebied.
• Operationele voorbereiding op het afzetten van een groot effectgebied.
• Voldoende mensen en middelen om het effectgebied te kunnen evacueren en af te kunnen zetten.

Optreden gemeente (hulpverlening)

Mogelijke taken

Gemeente

• Opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
• Voorlichting/communicatie over het ongeval
• Registreren van slachtoffers

Randvoorwaarden

Gemeente

• Operationele voorbereiding op het opvangen en verzorgen van personen uit het effectgebied
• Voldoende locaties en personeel voor de opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
• Operationeel voorlichting- en communicatieplan

Maatregelen

Kans

Effect en gevolg

Zelfredzaamheid

Hulpverlening

Voorbeeld

28 maart 2011, Duitsland, Haven van Lingen

Betere suggesties van een plasbrand op het water kunnen gemaild worden naar:  info@scenarioboekev.nl

Documentatie

1. [[1.Protocol vaarwegen met meer dan 10 % zeevaart, pagina 24
2. [[1.Protocol vaarwegen met meer dan 10 % zeevaart, pagina 29
3. Bij vrije verspreiding blijkt dat de plas nooit groter wordt dan orde 55000 m2 = diameter 265 m (minimale plasdikte 2 cm op kabbelend water)
4. Volgens het DNV rapport komt er 44% van de inhoud vrij bij een lek boven de waterlijn.
5. [[1.Protocol vaarwegen met meer dan 10 % zeevaart, pagina 31
6. Bij vrije verspreiding blijkt dat de plas nooit groter wordt dan orde 55000 m2 = diameter 265 m (minimale plasdikte 2 cm op kabbelend water), de invloed van het schip en de vrije oppervlak van het water speelt een rol bij de vorm van de plas
7. DNV rapport voor RWS; Protocol zee- en binnenvaart op vaarwegen met meer dan 10% zeevaart p77 en tabel 36, p57 voor ontsteking; DNV EP033945-1 Rev.1, 2011-10-31
8. Bij de slachtofferberekening is uitgegaan van onbeschermde personen. In een toekomstige versie zal onderscheid worden gemaakt tussen drie beschermingsniveaus: geen bescherming, zomerkleding en winterkleding
9. de GHOR hanteert deze term voor het type verwonding
10. effectafstand vanaf de tank minus de straal van de plas = de effectafstand vanaf de kade
11. Onderbouwing-van-de-slachtofferinschatting-van-het-scenarioboekEV.
12. Afstanden op basis van geen bescherming en buitenshuis.
13. In deze beschrijving wordt uitgegaan een plasbrand. Mocht de plas nog niet zijn ontstoken is er meer tijd voor het handelingsperspectief.
14. goed werkend internet en mobiele telefonie, buurten ten behoeve van zelfredzaamheid, risicocommunicatieplan
15. Handboek incidentbestrijding op het water fig. 35 p.137
16. Verlies van capaciteit, die nodig voor gelijktijdige redding of eerste hulp aan slachtoffers is buitenbeschouwing gelaten, doordat deze situationeel is.
17. Bij buitengebied is geen afscherming naar omliggende gebouwen nodig
18. Visie Grootschalig Brandweer Optreden 2012-2016 en Doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden(GBO) september 2018 visie 2.0
19. Handboek Incidentbestrijding op het water, basisnorm figuur 28&3, p.125 Afhankelijk van risicobeeld is er een verhoogde gebiedsnorm
20. Norm inzetbaarheid eerste basispeloton (alle 4 tankautospuiten) is 30 minuten doorontwikkeling Grootschalig Brandweeroptreden p20
21. Handboek Incidentbestrijding op het water p125 basisnormen en verhoogde gebiedsnormen
22. Visie Grootschalig Brandweer Optreden 2012-2016 en Doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden(GBO) september 2018 visie 2.0
23. De Nederlandse slachtofferregistratiekaart p.3. oktober 2006
24. LPCGBI p.1 september 2013
25. Leidraad GGB p.12 december 2015
26. Leidraad GGB p.10 december 2015
27. Voor kinderen is ander materiaal benodigd. Ouders en kinderen worden bij voorkeur bij elkaar geplaatst. Dit is een complexe factor in het gewondenspreidingsplan
28. landelijk netwerk acute zorg www.lnaz.nl
29. Beverwijk, Rotterdam, Groningen
30. casus ” Het Hemeltje” Volendam