Waterstoftankstation – Explosie

Algemene beschrijving

Een “Free viewing demo” waarmee deze file kan worden ingezien is te downloaden via https://www.gexcon.com/software/effects/. Met deze gratis demo is de berekening in effects met bijbehorende grafieken in te zien en beter af te lezen. Wilt u zelf gaan rekenen met de parameters uit de berekening met effects dan heeft u een licentie en aanvullende software van Gexcon nodig.

Kans van optreden

De kans op een vuurbal wordt geschat op 1.39 x 10ˉ⁷ per jaar. [5]

De effecten van dit scenario zijn overdruk, rondvliegende brokstukken en direct vlamcontact. Deze effecten kunnen slachtoffers en schade in de omgeving veroorzaken. Overdruk effecten zijn leidend voor het schade- en slachtofferbeeld.

Direct vlamcontact wordt enkel en zeer kortstondig (enkele seconden) verwacht binnen de straal van de vuurbal. Onbeschermd binnen deze straal is de overlevingskans zeer gering. Binnen in een gebouw of buiten de straal van de vuurbal zijn vanwege warmtestraling geen effecten te verwachten. Een tabel met effecten op basis van warmtestraling is daarom niet aanwezig.

In de onderstaande tabel zijn de effecten van overdruk weergegeven. De inhoud van de tabel wijkt af van de gebruikelijke indeling met 3 ringen bij warmtestraling. Binnen de eerste ring komt 100% van de aanwezigen te overlijden. In de tweede en de derde ring is de grens 1% T3 slachtoffers.  Hiernaast is een gebied toegevoegd tot waar 1% ruitbreuk kan optreden. De effectafstanden zijn berekend vanaf het cilinderpakket.

De tabel effectafstanden en gevolgen door overdruk is aangevuld met de onderliggende grafieken met het verloop van overdruk versus afstand en een afbeelding met daarop de overdruk ringen.

Tabel overdruk

• De in deze tabel gegeven percentages bij slachtoffers zijn secundair. Direct slachtoffer worden van overdruk, zoals door longschade, is niet bepalend voor het letsel. Binnen wordt het letsel m.n. veroorzaakt door scherfwerking en het instorten van gebouwen en muren. Buiten wordt het letaal letsel m.n. veroorzaakt door een combi van brokstukken, fragmenten en omverwerpen met hersenletsel als gevolg. Brokstukken en fragmenten kunnen tot op grotere afstand letsel veroorzaken dan in de slachtofferpercentages is meegenomen.
• Vanwege de leesbaarheid van de tabel zijn de grenswaarden voor materiële en persoonlijke schade gelijkgeschakeld. Voor de indeling van schade aan objecten worden eigenlijk net andere grenswaarden gebruikt. De waarden 0,3 = 0,35 bar en 0,2 = 0,17 bar. 

Grafiek overdruk vs afstand

Contouren overdruk

Aanwezige personen zijn na het ontstaan van een explosie op zichzelf en anderen aangewezen. In onderstaande afbeelding zijn mogelijke handelingsperspectieven weergegeven.

Mogelijk handelingsperspectief

Afhankelijk van de situatie en de inrichting van de omgeving kan het handelingsperspectief verschillen. Snel reageren is bevorderlijk.

• Voor personen buiten is het handelingsperspectief vluchten (uit het zicht van de brand, onder dekking van objecten zoals muren).
• Als er schuilmogelijkheden zijn, is voor personen dekking zoeken of een schuilplaats binnen gaan een goed handelingsperspectief.
• Voor personen binnen, dichtbij de bron (daar waar gebouwen ontbranden of instorten) is het handelingsperspectief ontruimen en vluchten. [6]
• Voor personen binnen, op grotere afstand van de bron (daar waar gebouwen niet ontbranden of instorten) is het handelingsperspectief binnenblijven.

Randvoorwaarden

De onderstaande aspecten zijn mede bepalend voor de mogelijkheden op het gebied van zelfredzaamheid. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.

Het verloop van het ongevalsscenario

• Na de instantané explosie voltrekt het scenario zich snel en duurt de vuurbal niet langer dan enkele seconden. Direct of in korte tijd zijn de effecten in het plangebied merkbaar.

Herkenbaarheid van het scenario

• Een instantané explosie is door zijn hitte ontwikkeling en knal direct waarneembaar voor aanwezigen.

Mate van bewustzijn van de gevaren

• Weten dat er een ongeval is met een waterstof cilinderpakket.
• Weten wat de gevaren zijn van waterstof.
• Weten wat je moet doen in geval van een (dreigende) explosie.

Gesteldheid van personen

• Fysieke gesteldheid.
• Geestelijke gesteldheid.

Aanwezige voorzieningen

• Mogelijkheden om van de bron af te vluchten.
• Mogelijkheden om te schuilen.

Brandweerzorg

De explosie is van korte duur. De hulpverlening komt ter plaatse nadat de explosie is geweest. Daardoor ligt bij dit scenario de nadruk op redden/evacueren, uitbreiding voorkomen en blussen van secundaire branden.
In onderstaande informatie is beschreven welke processen op gang komen en welke aspecten relevant zijn.

Relevante brandweerprocessen

Bron- en emissiebestrijding

• Bepalen van het bron- en effectgebied.
• Voorkomen van uitbreiding en beperken van effecten door middel van het afschermen van de omgeving.
• Stabiliseren van het incident en ontstane branden in de omgeving blussen.
• Waarschuwen bevolking [7].

Redding

• Redden en verlenen van eerste hulp aan slachtoffers (zie slachtoffers).

Relevante aspecten

• Passende(grootschalige) slagkracht brandweer (zie capaciteit).
• Opkomsttijd van de brandweer (zie opkomst/inzettijd).
• Effectieve (grootschalige) bluswatervoorziening (zie bluswatervoorzieningen).
• Beschikbaarheid alarmeringssysteem om aanwezigen in het effectgebied te waarschuwen.
• Toegankelijkheid gebied [8].

Capaciteit

• Benodigde omvang slagkracht is afhankelijk van de omgeving. Bij dit incident is uitgegaan van verstedelijkt gebied [9].
• Houdt rekening met de inzet van een peloton (4 tankautospuiten) voor redding/evacuatie en hulpverlening aan slachtoffers naar het gewondennest.
• Houdt rekening met de inzet van een tweede peloton (4 tankautospuiten) voor het koelen/blussen van de (omliggende) bebouwing [11]. Door de warmtestraling kunnen secundaire branden ontstaan in de eerste en tweede ring.
• Houdt rekening met de inzet van aanvullende specialistische eenheden, in de vorm van technische hulpverlening voor complexe  beknellingen en grootschalige watervoorziening, ten behoeve van de bestrijding van secundaire effecten.

Opkomst/inzettijd [12]

Tabel opkomst/inzettijd

Bluswatervoorziening

• Het waterleidingnet met ondergrondse brandkranen (primaire bluswatervoorziening) heeft onvoldoende capaciteit [14].
• Na de explosie is voldoende openbare secundaire bluswatervoorziening  noodzakelijk  ten behoeve van koeling/blussing omliggende bebouwing bij voorkeur binnen 1 km [15].

Indicatie bepaling capaciteit slachtoffers [16]

• In de hectische fase komt via burgerhulp de redding op gang van lichtgewonden en niet beknelde personen. 
• Noodzakelijke opschaling/bijstand wordt bepaald o.b.v. inschatting aantal slachtoffers.
• Een indicatiebepaling van het aantal personen op een specifieke locatie is mogelijk via het invoeren van de effectcontouren in de link naar Bag populatieservice.
• Brandbestrijdings Peloton: opheffen van enkelvoudige beknelling in maximaal 4 personenwagens.
• Peloton Redding&Technische Hulpverlening: Redden en bevrijden van maximaal 4 complexe beknellingen per uur.

Geneeskundige zorg

De geneeskundige hulpverlening start met de processen: 

Spoedeisende Medische Hulpverlening [17]
(Op de T3-verzorglocatie wordt gebruik gemaakt van een slachtofferregistratieformulier (SRF). Leidraad GGB 2.1, maart 2023, p32)

• Triage; 
• Treatment; 
• Transport. 

Publieke gezondheidszorg

• Geneeskundig Onderzoek na Rampen (GOR) 
  Onderzoek individueel, kan zowel lichamelijk als psychosociaal 

Psychosociale Hulpverlening

• Signaleren getroffenen. 
• Verwijzen getroffenen. 
• Registreren getroffenen 
• Direct leveren van psychosociale hulp 

De geneeskundige hulpverlening start met het inrichten van een T1 en T2 gewondenverzamelplaats en een T3 verzorglocatie (triage) en behandelen van slachtoffers (treatment). De focus ligt bij het zo snel mogelijk transporteren van T1 en T2 slachtoffers naar ziekenhuizen en/of verwijzen naar de nevenketen (Huisarts, Rode Kruis). 

Aandachtspunt is voldoende ruimte voor het noodhulpteam (NHT) van het Rode Kruis en verkeerscirculatie (mogelijkheid om te kunnen keren/vertrekken voor ambulances) Na een incident verlenen omstanders hulp. Een deel van de slachtoffers komt als zelfverwijzer op de eerste hulp.

Relevante aspecten zijn

• Operationele voorbereiding op het vervoer en behandelen van slachtoffers met ernstige brandwonden en mechanisch letsel door overdruk en/of rondvliegend materiaal. 
• Mogelijkheid om te kunnen keren/vertrekken voor ambulances op de locatie. 
• Veilige werklocatie voor de hulpverleners en het NHT (vanaf code 30 T3 verzorglocatie) 
• Na een explosie verlenen omstanders hulp. Een deel van de slachtoffers komt als zelfverwijzer op de eerste hulp. Er zijn meer slachtoffers te verwachten door warmtestraling dan slachtoffers met mechanisch letsel door overdruk. 
• Aantal slachtoffers, type slachtoffers en type letsel. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar. 
• Gebied moeilijk bereikbaar door puin 

Aantal slachtoffers

NB. * Zie ook: LPCGBI p.1 september 2013

Type slachtoffers

• Aandachtspunt is operationele voorbereiding op het behandelen van kinderen met ernstig letsel (locatie specifiek). Dit vereist een aangepast gewondenspreidingsplan [21]. Voor kinderen is ander materiaal benodigd. Ouders en kinderen worden bij voorkeur bij elkaar geplaatst. Dit is een complexe factor in het gewondenspreidingsplan). 
• Aandachtspunt is hulp aan verminderd zelfredzamen, zoals bijvoorbeeld zorginstellingen. 

Type letsel

• Overdruk veroorzaakt oog/oor letsel, fracturen door instorting en letsel door ruitbreuk. Door warmtestraling ontstaan uitwendige brandwonden [22].
• Stabilisatie van brandwondenslachtoffers is mogelijk in elk level 1 ziekenhuis [23]. Specialistische behandeling van brandwonden kan in een beperkt aantal centra in Nederland plaatsvinden.
• Extra aandacht bij de operationele voorbereiding is noodzakelijk bij verhoogde kans op slachtoffers uit de groep van ouderen en kinderen.
• Communicatie is mogelijk moeizaam i.v.m. gehoorschade.
• Nazorg voor psychotrauma (maanden tot jaren) is te verwachten[24].

Optreden politie

De politie start met de processen

Afzetten en afschermen

• Afzetten effectgebied.
• Creëren veilige werkomgeving voor hulpdiensten.
• Ontruimen van het effectgebied of aanwezige personen in het effectgebied laten schuilen.
  

Mobiliteit

• Indien nodig begeleidend transport overige hulpverleners als de verkeerssituatie daarom vraagt.
• Opstellen mobiliteitsplan.
• Indien mogelijk informeren van bewoners en/of andere aanwezigen in het gebied.
  

Indien relevant

• Handhaven openbare orde.
• Strafrechtelijke handhaving.

Relevante aspecten bij het optreden van de politie

• De politie heeft geen beschermende kleding of ademlucht om op te kunnen treden en kunnen daarom niet opereren in blootgesteld gebied.
• Operationele voorbereiding op het afzetten van een groot effectgebied.
• Voldoende mensen en middelen om het effectgebied te kunnen evacueren en af te kunnen zetten.

Optreden gemeente (Hulpverlening)

Mogelijke taken

Gemeente

• Opvang en verzorging van personen uit het effectgebied.
• Voorlichting/communicatie over het ongeval.
• Registreren van slachtoffers.

Randvoorwaarden

Gemeente

• Operationele voorbereiding op het opvangen en verzorgen van personen uit het effectgebied.
• Voldoende locaties en personeel voor de opvang en verzorging van personen uit het effectgebied.
• Operationeel voorlichting- en communicatieplan.

Kans

• Wegnemen van de risicobron.
• Begrenzen van de doorzet.
• Geïsoleerde opstelplaats voor de tankwagen, met aanrijdbeveiliging
• Opstelplaats op een (wegrij)strook met een toegestane snelheid van maximaal 70 ^km/_u.

Effect en gevolg

• Planologisch.
• Ontwerptechnisch.
• Constructietechnisch.
• Installatietechnisch.

Randvoorwaarden handelingsperspectief

• (Nood)uitgangen en vluchtroutes die van de risicobron af zijn gericht.
• In (bedrijfs)noodplannen het explosie scenario opnemen.
• Verzamelplaatsen bepalen en geschikt maken voor een explosie.
• De (bedrijfs)noodplannen oefenen op een explosie.

Randvoorwaarden hulpverlening

• Middelen om de hulpdiensten snel te kunnen alarmeren.
• Bereikbaarheid over twee verschillende routes vanuit tegengestelde windstreken.
• Openbare bluswatervoorzieningen primair en secundair.
• Dekkend systeem om aanwezigen in het effectgebied te waarschuwen.

De beheergroep heeft geen beeld en/of filmmateriaal gevonden van een instantane explosie bij een waterstof tube trailer. Suggesties kunnen gemaild worden naar info@nipv.nl