Status van de kaart: Actueel
Laatste update: 21 augustus 2018
Status van de kaart: Actueel
Laatste update: 21 augustus 2018
Een giftige plas ontstaat doordat de tank van de tankwagen openscheurt na bijvoorbeeld een botsing. Hierdoor stroomt een groot deel van de acrylnitril in korte tijd uit. De acrylnitril verspreidt zich over de grond, dampt uit en vormt een giftige wolk. De wolk verspreidt zich snel met de wind mee.
Acrylnitril is een kleurloze, giftige vloeistof met een enigszins naar amandel ruikende doch prikkelende geur. De stof is zeer giftig bij huid contact en inademing. Hierdoor kunnen personen in de omgeving slachtoffer worden. De omvang van de giftige wolk is afhankelijk van de inrichting van de omgeving en de weersomstandigheden.
Acrylnitril is zeer licht ontvlambaar. Wanneer de plas ontsteekt kan het scenario plasbrand optreden. Het scenario plasbrand bij weg transport acrylnitril is hier beschreven.
Modelleringssoftware | TNO Effects 10.1.4: Pool evaporation; Neutral gas dispersion: toxic dose. |
Uitgangspunten | |
Stofnaam | Acrylnitril |
Stofcategorie | LT1 |
Volume | 30 m3 |
Vullingsgraad | 93 % |
Vrijgekomen massa | 23.000 kg [1] |
Type breuk | Instantaan falen |
Temperatuur in de tank | 9 °C |
Omgevingstemperatuur | 9 °C |
Zonnestraling | 250 W/m2 [2] |
Weerstabiliteitsklasse | D5 (neutraal weer, windsnelheid 5 m/s) F1,5 (stabiel weer, windsnelheid 1,5 m/s) |
Resultaten: | |
Representatief verdampingsdebiet | 1,7 kg/s bij D5 0,8 kg/s bij F1,5 |
Representatieve verdampingstijd | 30 minuten |
De kans op een giftige wolk na een ongeval met een tankwagen acrylnitril wordt bepaalt door de kans op een ongeval, de kans dat daarbij acrylnitril uitstroomt en de kans op grote uitstroom. Deze kans wordt per tankwagen, per jaar, per weg-kilometer geschat op [3]:
N ongeval | N uitstroming | N grote uitstroming | N ontsteking plas | N scenario | |
Binnen bebouwde kom | 5.9 x 10ˉ⁷ | 0.016 | 0.2 | = 1.9 x 10ˉ⁹ | … |
Buiten bebouwde kom | 3.6 x 10ˉ⁷ | 0.058 | 0.2 | = 4.2 x 10ˉ⁹ | … |
Autosnelweg | 8.3 x 10ˉ⁸ | 0.076 | 0.2 | = 1.3 x 10ˉ⁹ | …. |
Factoren die de kans van optreden verkleinen zijn:
Acrylnitril is een kleurloze, giftige vloeistof met een enigszins naar amandel ruikende doch prikkelende geur. De stof is zeer giftig bij huid contact en inademing.
In de onderstaande tabellen en grafieken zijn de effecten van de giftige wolk weergegeven. Afhankelijk van de afstand tot het ongeval en de omstandigheden zullen mensen overlijden (†) of raken gewond. Van zeer zwaargewond (T1) tot lichtgewond (T3). Voor de weertypen D5 en F1,5 is het slachtofferbeeld bepaald voor personen die zich buiten bevinden. Standaard vindt de uitwerking plaats voor drie ringen. In de eerste ring overlijdt meer dan 95 % van de aanwezigen, in de tweede tussen de 95 en 50 % en de derde tussen de 50 en 5 %. De effectafstanden vanaf de rand van de plas voor deze ringen staan in de tabel. Karakteristiek voor dit incident is dat het letaliteitsniveau voor D5 niet boven de 45% en voor F1,5 niet boven de 70% komt. Dit is ook terug te vinden in de grafiek “letaliteit versus afstand”. Aanvullend wordt in een tabel de afstand tot de interventiewaarden die de hulpverleningsdiensten gebruiken weergegeven [4].
De drie volgende geografische gebieden zijn uitgewerkt [5]:
De tabel effectafstanden en gevolgen is aangevuld met de onderliggende grafieken met het verloop van letaliteit (percentage doden) versus afstand en letaliteitscontouren.
D5 | Stedelijk gebied | Verstedelijkt gebied | Landelijk gebied | Slachtoffers buiten (%) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lengte (meter) | Lengte (meter) | Lengte (meter) | † | T1 | T2 | T3 | ||||
1e ring | 95% letaal wordt niet bereikt bij dit incident | |||||||||
Grens 1e ring: 95% letaal |
||||||||||
2e ring | 50% letaal wordt niet bereikt bij dit incident | |||||||||
Grens 2e ring: 50% letaal |
||||||||||
3e ring | 0 tot 10 | 0 tot 30 | 0 tot 50 | 5 - 45 | niet bepaald | |||||
Grens 3e ring: 5% letaal | 10 | 30 | 50 | 5 |
D5 | Stedelijk gebied | Verstedelijkt gebied | Landelijk gebied</span |
|||
---|---|---|---|---|---|---|
Lengte (meter) | Lengte (meter) | Lengte (meter) |
||||
Levensbedreigende waarde (LBW) 10 minuten Concentratie 1300 mg/m3 | 15 | 40 | 75 | |||
Levensbedreigende waarde (LBW) 1 uur Concentratie 220 mg/m3 | 230 | 300 | 380 | |||
Alarmeringsgrenswaarde (AGW) 10 minuten Concentratie 650 mg/m3 | 50 | 110 | 170 | |||
Alarmeringsgrenswaarde (AGW) 1 uur Concentratie 130 mg/m3 | 350 | 440 | 540 | |||
Voorlichtingsrichtwaarde (VRW) 10 minuten Concentratie 3.3 mg/m3 | 3800 | 4300 | 4900 | |||
Voorlichtingsrichtwaarde (VRW) 1 uur Concentratie 3.3 mg/m3 | 3800 | 4300 | 4900 |
Aanwezige personen zijn na het ontstaan van een giftige wolk op zichzelf en anderen aangewezen. In onderstaande afbeelding zijn mogelijke handelingsperspectieven weergegeven.
Afhankelijk van de situatie en de inrichting van de omgeving kan het handelingsperspectief verschillen [7]. Snel reageren is bevorderlijk.
De onderstaande aspecten zijn mede bepalend voor de mogelijkheden op het gebied van zelfredzaamheid. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.
Het verloop van het ongevalsscenario:
Herkenbaarheid van het scenario:
Mate van bewustzijn van de gevaren:
Gesteldheid van personen:
Aanwezige voorzieningen:
Na het ontstaan van dit scenario komt de hulpverlening op gang. De inzet zal gericht zijn op het indammen van het brongebied en afschermen van de omgeving via het plaatsen van waterschermen. Afdekken met schuim heeft een grote milieu impact tot gevolg. Naast schuim zal ook eventuele mogelijkheden tot neutralisatie ( met bleekwater) bepalend zijn voor de milieu impact.
In onderstaande tabellen is beschreven welke processen op gang komen en welke aspecten relevant zijn.
30 minuten | · Norm opkomsttijd eerste peloton [16]. De start van de hulpverlening van 1-4 tankautospuiten wordt vastgesteld via het dekkingsplan. · Norm opkomsttijd specialistische inzetbare eenheid (SIE) IBGS · Norm opkomsttijd basis ontsmettingseenheid (BOE) · Norm opkomsttijd eerste twee meetploegen (VE) |
45 minuten | Beschikbaarheid aanvullend tweede peloton met een richttijd van 8 uur inzettijd |
60 minuten | · Inzettijd aanvullende grootschalige watervoorziening. · Norm opkomsttijd derde en vierde meetploeg(VE) |
<10 | In beginsel zijn voldoende middelen op de ambulances aanwezig. Voor specialistische hulpverlening aan kinderen zijn minder hulpmiddelen aanwezig waardoor middelen snel zijn uitgeput. |
> 10 | Leidraad GGB treedt in werking [20]. |
>250 | De grens wordt bereikt van het aantal slachtoffers dat kan worden vervoerd [21] |
Gemeente
Gemeente
Maatregel | Werking van de maatregel |
Wegnemen van de risicobron | Het wegnemen van de risicobron neemt de kans op het scenario weg. |
Begrenzen van de doorzet | Minder vervoersbewegingen betekent een vermindering van het aantal keer dat het scenario zich voor kan doen en dus neemt de kans op het scenario af. |
Maatregel | Werking van de maatregel |
Afstand houden tot activiteit met gevaarlijke stoffen | Dicht bij de plaats van het scenario zijn de effecten het meest merkbaar. De warmtestraling neemt af naarmate de afstand toeneemt. |
Verdeling typen gebouwen | Door rekening te houden met het type bebouwing kan het aantal mogelijke slachtoffers bij het scenario worden beperkt. Dat kan bijvoorbeeld door het zodanig verdelen van gebouwen in een gebied dat de meer kwetsbare gebouwen worden beschermd door minder kwetsbare gebouwen. |
Venstertijden | Door gebruik te maken van venstertijden voor het verladen worden de risicovolle en kwetsbare activiteiten gescheiden. |
Obstakels toevoegen | Er kan geprobeerd worden om met obstakels de verspreiding van een gifwolk te vertragen of zodanig turbulentie te creëren dat de gifwolk mengt met de omringende lucht. |
Rekening houden met windrichting | De overheersende windrichting in Nederland is uit het zuidwesten. Door kwetsbare functies niet in de overheersende windrichting vanaf de risicobron te plaatsen, kunnen slachtoffer mogelijk voorkomen worden. |
Maatregel | Werking van de maatregel |
Duidelijke vluchtroutes aanbrengen | Door duidelijke vluchtroutes aan te brengen kunnen mensen het gebied gemakkelijker verlaten. |
Risicocommunicatie | Door te communiceren over de mogelijke scenario’s in een gebied het bete handelingsperspectief worden mensen zich meer bewust van wat ze moeten doen bij het scenario. |
Onderhouden schuilplaatsen en vluchtwegen | Onderhoud van schuilplaatsen en vluchtwegen is belangrijk, zodat ten alle tijden van een ongeval de schuil- en vluchtmogelijkheden bereikbaar en inzetbaar zijn. |
De (bedrijfs)noodplannen oefenen op een gifwolk | Door te oefenen met het gifwolkscenario in de (bedrijfs)noodplannen weten de werknemers wat ze moeten doen in het geval van een echte calamiteit. |
Maatregel | Werking van de maatregel |
Werkende communicatiemiddelen | Tijdens een ongeval met gevaarlijke stoffen vindt veel van de communicatie plaatst via radio, internet en telefoon. Het is hierbij van belang dat zendmasten op afstand van de activiteiten met gevaarlijke stoffen staan, zodat deze ook tijdens een ongeval werken. |
Waarschuwingsmiddelen | Voor een snelle en effectieve waarschuwing tijdens een ongeval met gevaarlijke stoffen is het van belang dat een waarschuwingssysteem de mensen in het effectgebied kan bereiken. |
Afstemming hulpdiensten | Het handelingsperspectief dat aan mensen wordt geboden ten tijden van een ongeval met gevaarlijke stoffen moet worden afgestemd met de inzet van hulpdiensten, zodat de inzet van de hulpdiensten kan aansluiten bij dit handelingsperspectief. |
De beheergroep heeft geen beeld en/of filmmateriaal gevonden van een instantane explosie bij een waterstof tube trailer. Suggesties kunnen gemaild worden naar info@scenarioboekev.nl