Ketelwagen LPG – Fakkelbrand

Algemene beschrijving

Een “Free viewing demo” waarmee deze file kan worden ingezien is te downloaden via https://www.gexcon.com/software/effects/. Met deze gratis demo is de berekening in effects met bijbehorende grafieken in te zien en beter af te lezen. Wilt u zelf gaan rekenen met de parameters uit de berekening met effects dan heeft u een licentie en aanvullende software van Gexcon nodig.

De kans op een fakkelbrand LPG na een ongeval met een ketelwagen wordt bepaalt door de kans op een ongeval, de kans op een continue uitstroom en kans op een directe ontsteking.  Deze kans wordt per ketelwagen, per jaar, per wagenkilometer geschat op [5]:

Factoren die de kans van optreden verkleinen zijn:

• Baanvaksnelheid verlagen;
• Inrichting van het spoor optimaliseren (bijvoorbeeld door het beperken van wissels);
• Het aantal transportbewegingen verminderen.

Het effect van een fakkelbrand is warmtestraling. Dit effect kan slachtoffers, schade en brand in de omgeving veroorzaken. warmtestraling is in combinatie met de blootstellingsduur bepalend voor het slachtoffer- en het schadebeeld.

In de onderstaande tabel zijn de effecten van warmtestraling weergegeven. De tabel effectafstanden en gevolgen geeft 3 ringen aan. Binnen de eerste ring komt 99% van de aanwezigen te overlijden. In de tweede ring komen aanwezigen te overlijden of kunnen slachtoffer worden. In de derde ring vallen geen doden maar kunnen aanwezigen nog wel slachtoffer worden. De grens van de derde ring geeft aan tot waar eerstegraads brandwonden kunnen voorkomen. Afhankelijk van de afstand tot het ongeval en de bescherming van bijvoorbeeld gebouwen komen mensen te overlijden (†) of raken gewond: van zeer zwaargewond (T1) tot licht gewond (T3). De schade aan objecten varieert van onherstelbare schade tot lichte schade. De effectafstanden zijn berekend vanaf de ketelwagon.

De tabel effectafstanden en gevolgen is aangevuld met de onderliggende grafieken met het verloop van letaliteit (percentage doden) versus afstand, warmtestraling versus afstand en warmtestralingscontouren.

Tabel effectafstanden en gevolgen [6]

Grafiek letaliteit vs. afstand [7]

Grafiek warmtestraling vs. afstand

Contouren warmtestraling

Aanwezige personen zijn na het ontstaan van een fakkelbrand op zichzelf en anderen aangewezen. In onderstaande afbeelding zijn mogelijke handelingsperspectieven weergegeven. 

Mogelijk handelingsperspectief

Afhankelijk van de situatie en de inrichting van de omgeving kan het handelingsperspectief verschillen. Snel reageren is bevorderlijk.

• Voor personen buiten is het handelingsperspectief vluchten (uit het zicht van de brand, onder dekking van objecten zoals muren).
• Als er schuilmogelijkheden zijn, is dekking zoeken of een schuilplaats binnen gaan een goed handelingsperspectief.
• Voor personen binnen is het handelingsperspectief binnen blijven en schuilen (sluiten van binnendeuren vertraagt de uitbreiding van een eventuele brand).
• Als secundaire branden optreden, is het handelingsperspectief vluchten aan de schaduwzijde van het gebouw ten opzichte van de plasbrand (extra beschermende kleding beperkt de blootstelling).

Randvoorwaarden

De onderstaande aspecten zijn mede bepalend voor de mogelijkheden op het gebied van zelfredzaamheid. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.

Het verloop van het ongevalsscenario:

• De snelheid waarmee het scenario fakkelbrand zich voltrekt is afhankelijk van het ontstekingsmoment.
• Na ontsteking zijn direct de effecten merkbaar en duurt de fakkelbrand niet langer dan 11 minuten.

Herkenbaarheid van het scenario:

• Een fakkelbrand is door zijn hitte ontwikkeling direct waarneembaar voor de aanwezigen.
• Als de fakkel nog niet ontstoken is, is het mogelijke gevaar niet direct herkenbaar.

Mate van bewustzijn van de gevaren:

• Weten dat er een ongeval is met een LPG ketelwagon 
• Weten wat de gevaren zijn van LPG
• Weten wat je moet doen in geval van een (dreigende) fakkelbrand

Gesteldheid van personen:

• Fysieke gesteldheid
• Geestelijke gesteldheid

Aanwezige voorzieningen:

• Mogelijkheden om van de bron af te vluchten
• Mogelijkheden om te schuilen

Brandweerzorg

De fakkelbrand van dit scenario is van  korte duur. De hulpverlening komt ter plaatse wanneer de fakkelbrand uitdooft. Daardoor ligt bij dit scenario de nadruk op redden/evacueren, uitbreiding voorkomen en blussen van secundaire branden.
In onderstaande tabellen is beschreven welke processen op gang komen en welke aspecten relevant zijn.

Relevante brandweerprocessen

Bron- en emissiebestrijding

• Bepalen van het bron- en effectgebied;
• Plasbrand gecontroleerd laten uitbranden;
• Voorkomen van uitbreiding en beperken van effecten door middel van het afschermen van de omgeving;
• Stabiliseren van het incident en ontstane branden in de omgeving blussen;
• Waarschuwen bevolking. [8]

Redding

• Redden en verlenen van eerste hulp aan slachtoffers (zie slachtoffers). 

Relevante aspecten

• Passende(grootschalige) slagkracht brandweer (zie capaciteit);
• Repressieve voorbereiding op een fakkelbrand op het spoor
• Opkomsttijd van de brandweer (zie opkomst/inzettijd) ;
• Effectieve (grootschalige)bluswatervoorziening (zie bluswatervoorzieningen);
• Beschikbaarheid alarmeringssysteem voor snelle alarmering hulpverleningsdiensten en aanwezigen in het effectgebied. [9]
• Toegankelijkheid gebied [10]

Capaciteit [11]

• Benodigde omvang slagkracht is afhankelijk van de omgeving. Bij dit incident is uitgegaan van verstedelijkt gebied [12].
• Houd rekening met een inzet van 1-4 tankautospuiten (basispeloton), 1 hoogwerker en grootschalige bluswatervoorziening. [13]
• Houd rekening met een inzet van een tweede peloton en grootschalige bluswatervoorziening ten behoeve van het koelen/blussen van secundaire branden. [14]
• Houdt rekening met de inzet van een extra peloton (4  tankautospuiten)  voor redding/evacuatie en hulpverlening aan slachtoffers naar het gewondennest.

Opkomst/inzettijd [15]

Bluswatervoorziening

• Het waterleidingnet met ondergrondse brandkranen (primaire bluswatervoorziening) heeft onvoldoende capaciteit.
• Voldoende openbare secundaire bluswatervoorziening  is noodzakelijk  ten behoeve van het afschermen en uitbreiding voorkomen. De norm voor spoorincidenten met gevaarlijke stoffen is 6000 l/min voor 4 uur. [17]
• Voldoende openbare secundaire bluswatervoorziening  is noodzakelijk  ten behoeve van koeling/blussing omliggende bebouwing (bij voorkeur binnen 200m doorlopend watersysteem met minimaal 80 cm. diepte voor voeding 3 tankautospuiten 3x2000l/min). [18]

Indicatie bepaling capaciteit slachtoffers [19]

• In de hectische fase komt via burgerhulp de redding op gang van slachtoffers met brandwonden. De prioriteit zal uitgaan naar het redden en helpen vervoeren van slachtoffers naar het gewondennest van de ambulance.
• Noodzakelijke opschaling/bijstand wordt bepaald o.b.v. inschatting aantal slachtoffers.
• Een indicatiebepaling van het aantal personen op een specifieke locatie is mogelijk via het invoeren van de effectcontouren in de link naar Bag populatieservice

Geneeskundige zorg

De geneeskundige hulpverlening start met de processen

Spoedeisende Medische Hulpverlening [20]

• Triage;
• Inrichten van een gewondennest en behandelen van slachtoffers;
• Vervoeren/Verwijzen naar ziekenhuizen.

Publieke gezondheidszorg

• De beoordeling van en maatregelen tegen schadelijke invloeden op de gezondheid via (drink)water (gebiedsafhankelijk).
• Onderzoek individueel

Psychosociale Hulpverlening

• Signaleren getroffenen
• Verwijzen getroffenen

Relevante aspecten zijn

• Operationele voorbereiding op het vervoer en behandelen van slachtoffers met ernstige brandwonden.
• Mogelijkheid om te kunnen keren/vertrekken voor ambulances op de locatie.
• Na een brand verlenen omstanders hulp. Een deel van de slachtoffers komt als zelfverwijzer op de eerste hulp.
• Veilige werklocatie voor de GHOR.
• Aantal slachtoffers, type slachtoffers en type letsel. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.

Aantal slachtoffers

Type slachtoffers

• Aandachtspunt is operationele voorbereiding op het behandelen van kinderen met ernstige brandwonden (locatiespecifiek). Dit vereist een aangepast gewondenspreidingsplan. [24]
• Aandachtspunt is hulp aan verminderd zelfredzame personen (zorginstellingen).

Type letsel

• Door warmtestraling ontstaan uitwendige brandwonden. Bij inademing van hete gassen ontstaat inhalatietrauma.
• Stabilisatie van brandwondenslachtoffers is mogelijk in elk level 1 ziekenhuis [25]. Specialistische behandeling van brandwonden kan in een beperkt aantal centra in Nederland plaatsvinden [26].
• Extra aandacht bij de operationele voorbereiding is noodzakelijk bij verhoogde kans op slachtoffers uit de groep van ouderen en kinderen.
• Een langdurig traject van nazorg restletsel en psychotrauma [27] is te verwachten.

Optreden politie

De politie start met de processen

Afzetten en afschermen

• Afzetten effectgebied
• Creëren veilige werkomgeving voor hulpdiensten
• Ontruimen van het effectgebied of aanwezige personen in het effectgebied laten schuilen.

Mobiliteit

• Indien nodig begeleidend transport overige hulpverleners als de verkeerssituatie daarom vraagt
• Opstellen mobiliteitsplan.
• Indien mogelijk informeren van bewoners en/of andere aanwezigen in het gebied.

Indien relevant

• Handhaven openbare orde
• Strafrechtelijke handhaving

Relevante aspecten bij het optreden van de politie

• De politie heeft geen beschermende kleding of ademlucht om op te kunnen treden en kunnen daarom niet opereren in blootgesteld gebied.
• Operationele voorbereiding op het afzetten van een groot effectgebied.
• Voldoende mensen en middelen om het effectgebied te kunnen evacueren en af te kunnen zetten.

Optreden gemeente (Hulpverlening)

Mogelijke taken

Gemeente

• Opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
• Voorlichting/communicatie over het ongeval
• Registreren van slachtoffers

Randvoorwaarden

Gemeente

• Operationele voorbereiding op het opvangen en verzorgen van personen uit het effectgebied
• Voldoende locaties en personeel voor de opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
• Operationeel voorlichting- en communicatieplan

Kans

Effect en gevolg

Zelfredzaamheid

Hulpverlening

De beheergroep heeft geen beeld en/of filmmateriaal gevonden van een fakkelbrand bij een ketelwagen. Suggesties kunnen gemaild worden naar info@nipv.nl

Voetnoten

1. Hoewel LPG een mengsel is van propaan en butaan (Bron: PGS18, v1.0, p66, december 2013), blijkt er uit de berekeningen van Effects slechts marginale verschillen te zijn tussen beide stoffen.
2. In de HART versie 1.1 hoofdstuk 9.3, 1 april 2015 wordt 50 ton genoemd als karakteristieke tankhoeveelheid; aangenomen is dat de vullingsgraad 80% is; de tankinhoud is dan 120 m3
3. De faaldruk is de werkdruk. Bij 9 °C is dat 6.2 bar (de verzadigingsdampspanning)
4. HART versie 1.1 hoofdstuk 9.3, P 53, 1 april 2015
5. HART versie 1.1 hoofdstuk 9.4., 1 april 2015
6. Onderbouwing-van-de-slachtofferinschatting-van-het-scenarioboekEV.
7. Afstanden op basis van geen bescherming en buitenshuis.
8. goed werkend internet en mobiele telefonie, buurten ten behoeve van zelfredzaamheid, risicocommunicatieplan
9. Goed werkend internet en mobiele telefonie , buurtalarmeringssysteem ten behoeve van zelfredzaamheid
10. spoordijk tweezijdig toegankelijk tot 100m. incident bij kwetsbare bebouwing in directe omgeving. Vluchtroute scheiden van route voor hulpdiensten Handreiking Bluswatervoorziening en bereikbaarheid 2019Hoofdstuk 4
11. Verlies van capaciteit, die nodig voor gelijktijdige redding of eerste hulp aan slachtoffers is buitenbeschouwing gelaten, doordat deze situationeel is.
12. Bij buitengebied is geen afscherming naar omliggende gebouwen nodig
13. Bij de bestrijdbaarheid van treinincidenten speelt de bereikbaarheid een cruciale rol. Bij de inschatting van de benodigde capaciteit wordt hiermee rekening gehouden. Uitgangspunt is koelen aan twee zijden van naastgelegen ketelwagons aan beide zijden van het incident op slecht bereikbare spoordijk. De optie afschermen en uit laten branden kan bij dit incident worden verkozen
14. Koelen/blussen vindt plaats aan twee zijden van de spoordijk. Hiervoor is een peloton en grootschalige bluswatervoorziening noodzakelijk.
15. Visie Grootschalig Brandweer Optreden 2012-2016 en Doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden(GBO) september 2018 visie 2.0
16. Norm inzetbaarheid eerste basispeloton (alle 4 tankautospuiten) is 30 minuten doorontwikkeling Grootschalig Brandweeroptreden p20
17. Handreiking Bluswatervoorziening en bereikbaarheid 2019bijlage 3
18. Peloton Grootschalige watervoorziening: Capaciteit: 2×4000 l/min over 1 km of 2 x 2000l/min over 2,5 km. Afstand locatie tot geschikte waterwinplaats en slangenweg bepaalt de inzettijd>1,5 uur.
19. Visie Grootschalig Brandweer Optreden 2012-2016 en Doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden(GBO) september 2018 visie 2.0
20. De Nederlandse slachtofferregistratiekaart p.3. oktober 2006
21. LPCGBI p.1 september 2013
22. Leidraad GGB p.12 december 2015
23. Leidraad GGB p.10 december 2015
24. Voor kinderen is ander materiaal benodigd. Ouders en kinderen worden bij voorkeur bij elkaar geplaatst. Dit is een complexe factor in het gewondenspreidingsplan
25. Landelijk netwerk acute zorg www.lnaz.nl
26. Beverwijk, Rotterdam, Groningen
27. Casus ” Het Hemeltje” Volendam