Binnenvaarttanker Benzine – Plasbrand

Algemene beschrijving

Een “Free viewing demo” waarmee deze file kan worden ingezien is te downloaden via https://www.gexcon.com/software/effects/. Met deze gratis demo is de berekening in effects met bijbehorende grafieken in te zien en beter af te lezen. Wilt u zelf gaan rekenen met de parameters uit de berekening met effects dan heeft u een licentie en aanvullende software van Gexcon nodig.

De kans op een plasbrand benzine na een ongeval met een enkelwandige binnenvaarttanker wordt bepaald door de kans op een ongeval, de kans dat daarbij benzine uitstroomt, de kans op een grote uitstroming en de kans op ontsteking van de plas.  Deze kans wordt per binnenvaarttanker, per jaar, per vaar-kilometer geschat op (zie ook: HART, hoofdstuk 11.5. versie 1.2 januari 2017):

Factoren die de kans van optreden verkleinen zijn:

• Het aantal verladingen verminderen;
• Het aantal transportbewegingen verminderen;
• Technische specificaties van het schip optimaliseren.

De effecten van een plasbrand zijn warmtestraling en rook. Hierdoor kunnen slachtoffers, schade en brand in de omgeving ontstaan*. warmtestraling is in combinatie met de blootstellingsduur bepalend voor het slachtoffer- en schadebeeld. De stromingssnelheid van het water is mede bepalend voor het plasoppervlak. In de tabel hieronder zijn de effecten van warmtestraling weergegeven.

In de onderstaande tabellen zijn de effecten van warmtestraling weergegeven. De tabel effectafstanden en gevolgen geeft 3 ringen aan. Binnen de eerste ring komt 99% van de aanwezigen te overlijden. In de tweede ring komen aanwezigen te overlijden of kunnen slachtoffer worden. In de derde ring vallen geen doden maar kunnen aanwezigen nog wel slachtoffer worden. De grens van de derde ring geeft aan tot waar eerstegraads brandwonden kunnen voorkomen. Afhankelijk van de afstand tot het ongeval en de bescherming van bijvoorbeeld gebouwen komen mensen te overlijden (†) of raken gewond: van zeer zwaargewond (T1) tot lichtgewond (T3). Het type trauma** is brandwonden over een groot deel van het lichaam. De schade aan objecten varieert van onherstelbare schade tot lichte schade. De effectafstanden zijn berekend vanaf de rand van de plas***.

De rand van de plas simuleert tevens de kade. Het rekenen vanaf de kade geeft een duidelijk beeld van de effecten en de mogelijke gevolgen op land. In de grafieken is de kade weergegeven met een blauwe streep. Vanaf de blauwe streep worden de effecten op land weergegeven.

De tabel effectafstanden en gevolgen is aangevuld met de onderliggende grafieken met het verloop van letaliteit (percentage doden) versus afstand, warmtestraling versus afstand en warmtestralingscontouren.

NB
*Bij de slachtofferberekening is uitgegaan van onbeschermde personen. In een toekomstige versie zal onderscheid worden gemaakt tussen drie beschermingsniveaus: geen bescherming, zomerkleding en winterkleding.
**De GHOR hanteert deze term voor het type verwonding.
***Effectafstand vanaf de tank minus de straal van de plas = de effectafstand vanaf de kade.

Tabel effectafstanden en gevolgen*

Tabel effecten personen buiten

NB
*Zie ook: Onderbouwing van de slachtofferinschatting van www.scenarioboekev.nl.

Tabel effecten personen binnen en schade aan objecten

Grafiek letaliteit vs. afstand*

Grafiek warmtestraling vs. afstand

Contouren warmtestraling

Aanwezige personen zijn na het ontstaan van een plasbrand op zichzelf en anderen aangewezen. In onderstaande afbeelding zijn mogelijke handelingsperspectieven weergegeven. In deze beschrijving wordt uitgegaan een plasbrand. Mocht de plas nog niet zijn ontstoken is er meer tijd voor het handelingsperspectief.

Mogelijk handelingsperspectief

Afhankelijk van de situatie en de inrichting van de omgeving kan het handelingsperspectief verschillen. Snel reageren is bevorderlijk.

• Voor personen buiten is het handelingsperspectief vluchten (uit het zicht van de brand, onder dekking van objecten zoals muren).
• Als er schuilmogelijkheden zijn, is dekking zoeken of een schuilplaats binnen gaan een goed handelingsperspectief.
• Voor personen binnen is het handelingsperspectief binnen blijven en schuilen (sluiten van binnendeuren vertraagt de uitbreiding van een eventuele brand).
• Als secundaire branden optreden, is het handelingsperspectief vluchten aan de schaduwzijde van het gebouw ten opzichte van de plasbrand (extra beschermende kleding beperkt de blootstelling).

Randvoorwaarden

De onderstaande aspecten zijn mede bepalend voor de mogelijkheden op het gebied van zelfredzaamheid. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.

Het verloop van het ongevalsscenario:

• De snelheid waarmee het scenario plasbrand zich voltrekt is afhankelijk van het ontstekingsmoment.
• Na ontsteking zijn direct of in korte tijd de effecten merkbaar en duurt de brand ongeveer 40 minuten.

Herkenbaarheid van het scenario:

• Een plasbrand is door zijn hitte ontwikkeling direct waarneembaar voor de aanwezigen.
• Als de plas nog niet ontstoken is, is het mogelijke gevaar niet direct herkenbaar.

Mate van bewustzijn van de gevaren:

• Weten dat er een ongeval is met een binnenvaarttanker benzine 
• Weten wat de gevaren zijn van benzine
• Weten wat je moet doen in geval van een (dreigende) plasbrand

Gesteldheid van personen:

• Fysieke gesteldheid
• Geestelijke gesteldheid

Aanwezige voorzieningen:

• Mogelijkheden om van de bron af te vluchten
• Mogelijkheden om te schuilen

Brandweerzorg

Na het ontstaan van dit scenario komt de hulpverlening op gang. De inzet zal gericht zijn op redden van slachtoffers, uitbreiding voorkomen en blussen van secundaire branden. In onderstaande tabellen is beschreven welke processen op gang komen en welke aspecten relevant zijn.

Relevante brandweerprocessen

Bron- en emissiebestrijding

• Bepalen van het bron- en effectgebied;
• De plasbrand gecontroleerd laten uitbranden;
• Voorkomen van uitbreiding en beperken van effecten door
  middel van het afschermen van de omgeving;
• Stabiliseren van het incident en ontstane branden in de
     omgeving blussen;
• Waarschuwen bevolking. Goed werkend internet en mobiele telefonie, buurten ten behoeve van zelfredzaamheid, risicocommunicatieplan.

Redding

• Redden en verlenen van eerste hulp aan slachtoffers (zie slachtoffers).

Relevante aspecten

• Aanwezigheid van een actueel IBP van het watergebied (zie ook: Handboek incidentbestrijding op het water fig. 35 p.137);
• Afstemming van de onderlinge organisatie- en communicatiestructuren van de betrokken partijen;
• Voorbereiding op samenwerking met betrokken partijen en passende(grootschalige) slagkracht brandweer (zie capaciteit);
• Opkomsttijd van de brandweer (zie opkomst/inzettijd);
• Effectieve (grootschalige)bluswatervoorziening (zie bluswatervoorzieningen);
• Beschikbaarheid alarmeringssysteem om aanwezigen in het effectgebied te waarschuwen.
• Toegankelijkheid aanlandingsplaats in directe omgeving van incident.

Capaciteit*

• Benodigde omvang slagkracht is afhankelijk van de omgeving. Bij dit incident is uitgegaan van verstedelijkt gebied. 
• Houdt rekening met de inzet van een peloton (4 tankautospuiten)  voor redding/evacuatie en hulpverlening aan slachtoffers via vaartuigen in samenwerking met andere organisaties.

NB
*Verlies van capaciteit, die nodig voor gelijktijdige redding of eerste hulp aan slachtoffers is buitenbeschouwing gelaten, doordat deze situationeel is.

Opkomst/inzettijd*

Schematische weergave incident verloop bij grootschalige incidenten

NB
*Zie ook: Visie Grootschalig Brandweer Optreden 2012-2016 en Doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden(GBO) september 2018 visie 2.0.

Zorgnormen Incidentbestrijding op het water*

NB
*Zie ook: Handboek Incidentbestrijding op het water, basisnorm figuur 28&3, p.125 Afhankelijk van risicobeeld is er een verhoogde gebiedsnorm.

Bluswatervoorziening

• Vanwege de nabijheid van water is de aanname dat voldoende secundaire bluswaterbronnen voorhanden is ten behoeve van koeling/blussing.
• Benodigde capaciteit is 6 l/m²/min (zie ook: Handboek Incidentbestrijding op het water, p. 125 basisnormen en verhoogde gebiedsnormen).

Indicatie bepaling capaciteit slachtoffers*

• In de hectische fase wordt uitgegaan van de zelfredzaamheid op het schip. Daarnaast komt de redding op gang via de schepen in de directe omgeving. De prioriteit zal uitgaan naar het redden en helpen vervoeren van slachtoffers naar het gewondennest van de ambulance.
• Een indicatiebepaling van het aantal personen op een specifieke locatie op de wal is mogelijk via het invoeren van de effectafstanden in Bag populatieservice.

NB
*Zie ook: Visie Grootschalig Brandweer Optreden 2012-2016 en Doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden(GBO) september 2018 visie 2.0

Geneeskundige zorg

Relevante processen bij de geneeskundige hulpverlening

Spoedeisende Medische Hulpverlening
(Op de T3-verzorglocatie wordt gebruik gemaakt van een slachtofferregistratieformulier (SRF). Leidraad GGB 2.1, maart 2023, p32)

• Triage; 
• Treatment; 
• Transport. 

Publieke gezondheidszorg

• Geneeskundig Onderzoek na Rampen (GOR).
  Onderzoek individueel, kan zowel lichamelijk als psychosociaal.
  

Psychosociale hulpverlening

• Signaleren getroffenen 
• Verwijzen getroffenen 
• Registreren getroffenen 

De geneeskundige hulpverlening start met het inrichten van een T1 en T2 gewondenverzamelplaats en een T3 verzorglocatie (triage) en behandelen van slachtoffers (treatment). De focus ligt bij het zo snel mogelijk transporteren van T1 en T2 slachtoffers naar ziekenhuizen en/of verwijzen naar de nevenketen (Huisarts, Rode Kruis). 

Aandachtspunt is voldoende ruimte voor het noodhulpteam (NHT) van het Rode Kruis en verkeerscirculatie (mogelijkheid om te kunnen keren/vertrekken voor ambulances). Na een incident verlenen omstanders hulp. Een deel van de slachtoffers komt als zelfverwijzer op de eerste hulp.  

Relevante aspecten

• Operationele voorbereiding op het vervoer en behandelen van slachtoffers met ernstige brandwonden (Aangepast gewondenspreidingsplan). 
• Mogelijkheid om te kunnen keren/vertrekken voor ambulances op de aanlandingsplaats (Nadruk ligt op transport). 
• Veilige werklocatie voor de hulpverleners en het NHT (vanaf code 30 T3 verzorglocatie) 
• Omstanders verlenen hulp. Een deel van de slachtoffers komt als zelfverwijzer op de eerste hulp. 
• Aantal slachtoffers, type slachtoffers en type letsel. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar

Aantal slachtoffers

Type slachtoffers

• Aandachtspunt is operationele voorbereiding op het behandelen van kinderen met ernstige brandwonden. Dit vereist een aangepast gewondenspreidingsplan. (Voor kinderen is ander materiaal benodigd. Ouders en kinderen worden bij voorkeur bij elkaar geplaatst. Dit is een complexe factor in het gewondenspreidingsplan). 
• Aandachtspunt is hulp aan verminderd zelfredzamen, zoals bijvoorbeeld zorginstellingen. 

Type letsel

• Door warmtestraling ontstaan uitwendige brandwonden. Bij inademing van hete gassen ontstaat inhalatietrauma.
• Stabilisatie van brandwondenslachtoffers is mogelijk in elk level 1 ziekenhuis (zie ook: Landelijk netwerk acute zorg). Specialistische behandeling van brandwonden kan in een beperkt aantal centra in Nederland plaatsvinden; Beverwijk, Rotterdam en Groningen.
• Extra aandacht bij de operationele voorbereiding is noodzakelijk bij verhoogde kans op slachtoffers uit de groep van ouderen en kinderen.
• Een langdurig traject van nazorg restletsel en psychotrauma (zie ook: casus “Het Hemeltje” Volendam) is te verwachten.

Water- en zeevaartzorg

Search and Rescue (SAR)

• Via de inzet van Search and Rescue (SAR) krijgen slachtoffers toegang tot de geneeskundige hulpverlening.

Nautisch verkeersmanagement

• Het regelen van het verkeer is een wettelijke taak van de politie en nautisch beheerder. 

Beheer waterkwaliteit

• Het zorgdragen voor de kwaliteit van het water.

Beheer waterkwantiteit en waterkeringen

• Activiteiten die verricht worden in het kader van waterkwantiteitsbeheer zijn de zorg met betrekking tot hoogwater/ overstromingen, laagwater en ijsbezwaar (in de zin van waterkwantiteit: ijsdammen en stuwing). 

Optreden politie

De politie start met de processen

Afzetten en afschermen

• Afzetten effectgebied
• Creëren veilige werkomgeving voor hulpdiensten
• Ontruimen van het effectgebied of aanwezige personen in het effectgebied laten schuilen.

Mobiliteit

• Indien nodig begeleidend transport overige hulpverleners als de verkeerssituatie daarom vraagt
• Opstellen mobiliteitsplan.
• Indien mogelijk informeren van bewoners en/of andere aanwezigen in het gebied.

Indien relevant

• Handhaven openbare orde
• Strafrechtelijke handhaving

Relevante aspecten bij het optreden van de politie

• De politie heeft geen beschermende kleding of ademlucht om op te kunnen treden en kunnen daarom niet opereren in blootgesteld gebied.
• Operationele voorbereiding op het afzetten van een groot effectgebied.
• Voldoende mensen en middelen om het effectgebied te kunnen evacueren en af te kunnen zetten.

Optreden gemeente (hulpverlening)

Mogelijke taken

Gemeente

• Opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
• Voorlichting/communicatie over het ongeval
• Registreren van slachtoffers

Randvoorwaarden

Gemeente

• Operationele voorbereiding op het opvangen en verzorgen van personen uit het effectgebied
• Voldoende locaties en personeel voor de opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
• Operationeel voorlichting- en communicatieplan

Kans

Effect en gevolg

Zelfredzaamheid

Hulpverlening

28 maart 2011, Duitsland, Haven van Lingen

Betere suggesties van een plasbrand op het water kunnen gemaild worden naar:  info@nipv.nl