Status van de kaart: Actueel
Laatste update: 25 februari 2020
Algemene beschrijving
Een plasbrand ontstaat doordat tijdens het overtanken van de LNG de vulslang van van het bunkerschip afscheurt. Hierdoor stroomt een deel van de LNG in korte tijd uit. De LNG verspreidt zich over het water waarbij het door het temperatuur verschil snel verdampt. Ontsteking van de plas leidt tot een korte hevige brand.
Effecten
De effecten van een plasbrand zijn warmtestraling en enige rook. Hierdoor kunnen slachtoffers, schade en brand in de omgeving ontstaan.
Als de plas niet ontsteekt, bestaat er kans op vertraagde ontsteking van de gaswolk door de snelle verdamping. Hierbij ontstaat het scenario wolkbrand.
Parameters effectberekening
| Modelleringssoftware | TNO Effects 10.1.6: poolfire: two zone model |
| Uitgangspunten | |
| Stofnaam | Methaan |
| Stofcategorie | GF0 |
| Representatief massadebiet* | 118 kg/s |
| Representatieve uitstroomtijd** | 450 s |
| Omgevingstemperatuur | 9 °C |
| Watertemperatuur | 9 °C |
| Temperatuur in tank | -162 °C |
| Windrichting | West |
| Windsnelheid | 5 m/s |
| Plasoppervlakte*** | 750 m² |
| Observatiehoogte | 1,5 m |
| Blootstellingsduur | 20 s |
| Resultaten | |
| Vrijgekomen massa | 53.000 kg |
| Duur van de plasbrand | 450 s |
| Diameter plasbrand | 30m (R=15m) |
| Lengte vlammen | 60 m |
| Temperatuur vlammen | 1200 °C |
NB
*Debiet tijdens bunkeren
**Aanname worstcase scenario, ESD faalt
***Maximale plas oppervlak bepaald door brandsnelheid
Aanvraag effectsfile
U kunt de effectsfile aanvragen via onderstaand formulier. Een “Free viewing demo” waarmee deze file kan worden ingezien is te downloaden via https://www.gexcon.com/software/effects/. Met deze gratis demo is de berekening in effects met bijbehorende grafieken in te zien en beter af te lezen. Wilt u zelf gaan rekenen met de parameters uit de berekening met effects dan heeft u een licentie en aanvullende software van Gexcon nodig.
Kans van optreden
De kans op een plasbrand na een ongeval met een bunkerschip LNG wordt bepaald door de kans op een ongeval, de kans dat daarbij LNG uitstroomt en de kans op ontsteking van de plas. Deze kans wordt per jaar geschat op (Interim Rekenmethode LNG-bunkerstations):
| N ongeval | N uitstroming | N ontsteking plas | N scenario | |
| Vaarklasse 4 | 8.67 x 10ˉ⁸ | 2.67 x 10ˉ⁵ | ? | = ? |
| Vaarklasse 5 | 1.32 x 10ˉ⁷ | 3.58 x 10ˉ⁵ | ? | = ? |
| Vaarklasse 6 | 4.14 x 10ˉ⁷ | 6.00 x 10ˉ⁵ | ? | = ? |
Factoren die de kans van optreden verkleinen zijn:
- Het aantal verladingen verminderen;
- Het aantal transportbewegingen verminderen;
- Technische specificaties van het schip optimaliseren.
Effecten
De effecten van een plasbrand zijn warmtestraling en enige rook. Hierdoor kunnen slachtoffers, schade en brand in de omgeving ontstaan. warmtestraling is in combinatie met de blootstellingsduur bepalend voor het slachtoffer- en schadebeeld. In de tabel hieronder zijn de effecten van warmtestraling weergegeven.
In de onderstaande tabellen zijn de effecten van warmtestraling weergegeven. De tabel effectafstanden en gevolgen geeft 3 ringen aan. Binnen de eerste ring komt 99% van de aanwezigen te overlijden. In de tweede ring komen aanwezigen te overlijden of kunnen slachtoffer worden. In de derde ring vallen geen doden maar kunnen aanwezigen nog wel slachtoffer worden. De grens van de derde ring geeft aan tot waar eerstegraads brandwonden kunnen voorkomen. Afhankelijk van de afstand tot het ongeval en de bescherming van bijvoorbeeld gebouwen komen mensen te overlijden (†) of raken gewond: van zeer zwaargewond (T1) tot lichtgewond (T3). Het type trauma* is brandwonden over een groot deel van het lichaam. De schade aan objecten varieert van onherstelbare schade tot lichte schade. De effectafstanden zijn berekend voor een cirkelvormige plas.
De tabel effectafstanden en gevolgen is aangevuld met de onderliggende grafieken met het verloop van letaliteit (percentage doden) versus afstand, warmtestraling versus afstand en warmtestralingscontouren.
NB
*De GHOR hanteert deze term voor het type verwonding.
Tabel effectafstanden en gevolgen*
Tabel effecten personen buiten
| Effectafstand (meter) | Warmtestraling (kW/m²) | Slachtoffers buiten (0 % bescherming) | Slachtoffers buiten zomerkleding (40 % bescherming) | Slachtoffers buiten winterkleding (85 % bescherming) |
||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| † | T1 | T2 | T3 | † | T1 | T2 | T3 | † | T1 | T2 | T3 | |||
| 1e ring | ≤ 70 | ≥ 35 | 100 | 0 | 0 | 0 | 100 | 0 | 0 | 0 | 83 | 17 | 0 | 0 |
| Grens 1e ring: 99% letaal | 70 | 35 | 99 | 1 | 0 | 0 | 100 | 0 | 0 | 0 | 15 | 84 | 1 | 0 |
| 2e ring | 70 tot 120 | 35 tot 10 | 40 | 12 | 0 | 47 | 25 | 26 | 0 | 47 | 5 | 34 | 12 | 47 |
| Grens 2e ring: 1% letaal | 120 | 10 | 1 | 1 | 0 | 88 | 1 | 1 | 0 | 88 | 0 | 1 | 1 | 88 |
| 3e ring | 120 tot 170 | 10 tot 4 | 0 | 0 | 0 | 29 | 0 | 0 | 0 | 29 | 0 | 0 | 0 | 29 |
| Grens 3e ring: 1% 1e grd brw | 170 | 4 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
NB
*Zie ook: Onderbouwing van de slachtofferinschatting van www.scenarioboekev.nl.
Tabel effecten personen binnen en schade aan objecten
| Effectafstand (meter) | Warmtestraling (kW/m²) | Schade aan objecten | Slachtoffers binnen (0% bescherming) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| † | T1 | T2 | T3 | ||||
| 1e ring | ≤ 70 | ≥ 35 | Onherstelbare schade Alle brandbare materialen gaan branden | 35 | 5 | 0 | 15 |
| Grens 1e ring | 70 | 35 | 10 | 2 | 0 | 45 | |
| 2e ring | 70 tot 120 | 35 tot 10 | Gemiddelde schade Brandhaarden, vervorming van hout en kunststof. Breuk dubbelglas tot 105 meter. | 3 | 0 | 0 | 12 |
| Grens 2e ring | 120 | 10 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 3e ring | 120 tot 170 | 10 tot 4 | Lichte schade Geen branden, afbladderen verf en ernstige verkleuringen. Breuk enkel glas tot 135 meter. | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Grens 3e ring | 170 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Grafiek letaliteit vs. afstand*
NB
*Afstanden op basis van geen bescherming en buitenshuis.
Grafiek warmtestraling vs. afstand
Contouren warmtestraling
Zelfredzaamheid en handelingsperspectief
Aanwezige personen zijn na het ontstaan van een plasbrand op zichzelf en anderen aangewezen. In onderstaande afbeelding zijn mogelijke handelingsperspectieven weergegeven. In deze beschrijving wordt uitgegaan een plasbrand. Mocht de plas nog niet zijn ontstoken is er meer tijd voor het handelingsperspectief.
Mogelijk handelingsperspectief
Afhankelijk van de situatie en de inrichting van de omgeving kan het handelingsperspectief verschillen. Snel reageren is bevorderlijk.
- Voor personen buiten is het handelingsperspectief vluchten (uit het zicht van de brand, onder dekking van objecten zoals muren).
- Als er schuilmogelijkheden zijn, is dekking zoeken of een schuilplaats binnen gaan een goed handelingsperspectief.
- Voor personen binnen is het handelingsperspectief binnen blijven en schuilen (sluiten van binnendeuren vertraagt de uitbreiding van een eventuele brand).
- Als secundaire branden optreden, is het handelingsperspectief vluchten aan de schaduwzijde van het gebouw ten opzichte van de plasbrand (extra beschermende kleding beperkt de blootstelling).
Randvoorwaarden
De onderstaande aspecten zijn mede bepalend voor de mogelijkheden op het gebied van zelfredzaamheid. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.
Het verloop van het ongevalsscenario:
- De snelheid waarmee het scenario plasbrand zich voltrekt is afhankelijk van het ontstekingsmoment.
- Na ontsteking zijn direct of in korte tijd de effecten merkbaar en duurt de brand ongeveer 7,5 minuten.
Herkenbaarheid van het scenario:
- Een plasbrand is door zijn hitte ontwikkeling direct waarneembaar voor de aanwezigen.
Mate van bewustzijn van de gevaren:
- Weten dat er een ongeval is met een bunkerschip LNG
- Weten wat de gevaren zijn van LNG
- Weten wat je moet doen in geval van een (dreigende) plasbrand
Gesteldheid van personen:
- Fysieke gesteldheid
- Geestelijke gesteldheid
Aanwezige voorzieningen:
- Mogelijkheden om van de bron af te vluchten
- Mogelijkheden om te schuilen
Optreden multidisciplinaire hulpverlening
Brandweerzorg
Na het ontstaan van dit scenario komt de hulpverlening op gang. De inzet zal gericht zijn op redden van slachtoffers, uitbreiding voorkomen en blussen van secundaire branden”. Daarnaast nog een scheidingsstrook/streep tussen brandweerzorg en relevante brandweerprocessen.
In onderstaande tabellen is beschreven welke processen op gang komen en welke aspecten relevant zijn.
Relevante brandweerprocessen
Bron- en emissiebestrijding
- Bepalen van het bron- en effectgebied;
- Plasbrand gecontroleerd laten uitbranden;
- Voorkomen van uitbreiding en beperken van effecten door middel van het afschermen van de omgeving;
- Stabiliseren van het incident en ontstane branden in de omgeving blussen;
- Waarschuwen bevolking. Goed werkend internet en mobiele telefonie, buurten ten behoeve van zelfredzaamheid en een risicocommunicatieplan.
Redding
- Redden en verlenen van eerste hulp aan slachtoffers (zie slachtoffers).
Relevante aspecten
- Aanwezigheid van een actueel IBP van het watergebied (zie ook: Handboek Incidentbestrijding op het water, basisnorm figuur 28&3, p.125);
- Afstemming van de onderlinge organisatie- en communicatiestructuren van de betrokken partijen;
- Voorbereiding op samenwerking met betrokken partijen en passende(grootschalige) slagkracht brandweer (zie capaciteit);
- Opkomsttijd van de brandweer (zie opkomst/inzettijd);
- Effectieve (grootschalige)bluswatervoorziening (zie bluswatervoorzieningen);
- Beschikbaarheid alarmeringssysteem om aanwezigen in het effectgebied te waarschuwen.
- Toegankelijkheid aanlandingsplaats in directe omgeving van incident.
Capaciteit*
- Benodigde omvang slagkracht is afhankelijk van de omgeving. Bij dit incident is uitgegaan van verstedelijkt gebied. Bij buitengebied is geen afscherming naar omliggende gebouwen nodig.
- Houd rekening met de inzet van een peloton (4 tankautospuiten) voor redding/evacuatie en hulpverlening aan slachtoffers via vaartuigen in samenwerking met andere organisaties.
NB
*Verlies van capaciteit, die nodig is voor gelijktijdige redding of eerste hulp aan slachtoffers is buitenbeschouwing gelaten, doordat deze situationeel is.
Opkomst/inzettijd*
Schematische weergave incident verloop bij grootschalige incidenten
NB
*Zie ook: Visie Grootschalig Brandweer Optreden 2012-2016 en Doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden (GBO).
Zorgnormen incidentbestrijding op het water*
| 30 minuten | – Norm opkomsttijd eerste peloton is 30 minuten (zie ook: Doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden (GBO). De start van de hulpverlening van 1-4 tankautospuiten wordt vastgesteld via het dekkingsplan. – SAR 5 personen (KNRM) – 6 l/m²/min oppervlakte schip (verhoogde gebiedsnorm) |
| 45 minuten | – 1 mobiele pomp en/of – 1 equivalent autospuit 2000 l/min – 2 vaartuigen met 45.000l/min(zeegaande schepen) |
| 120-240 minuten | – 2 vaartuigen met 45.000 l/min – SAR 25-200 personen (KNRM verhoogde gebiedsnorm) |
NB
*Zie ook: Handboek Incidentbestrijding op het water, fig. 35, p. 137.
Bluswatervoorziening
- Vanwege de nabijheid van water is de aanname dat voldoende secundaire bluswaterbronnen voorhanden is ten behoeve van koeling/blussing.
- Benodigde capaciteit is 6 l/m²/min (zie ook: Handboek Incidentbestrijding op het water, basisnorm figuur 28&3, p.125).
Indicatie bepaling capaciteit slachtoffers*
- In de hectische fase wordt uitgegaan van de zelfredzaamheid op het schip. Daarnaast komt de redding op gang via de schepen in de directe omgeving. De prioriteit zal uitgaan naar het redden en helpen vervoeren van slachtoffers naar het gewondennest van de ambulance.
- Een indicatiebepaling van het aantal personen op een specifieke locatie op de wal is mogelijk via het invoeren van de effectafstanden in Bag populatieservice.
NB
*Zie ook: Visie Grootschalig Brandweer Optreden 2012-2016 en Doorontwikkeling Grootschalig Brandweer Optreden (GBO).
Geneeskundige zorg
Relevante processen bij de geneeskundige hulpverlening
Spoedeisende Medische Hulpverlening
- Triage (zie ook: Triagering via Slabwraps);
- Inrichten van een gewondennest en behandelen van slachtoffers;
- Vervoeren/Verwijzen naar ziekenhuizen.
Publieke gezondheidszorg
- De beoordeling van en maatregelen tegen schadelijke invloeden op de gezondheid via (drink)water (gebiedsafhankelijk).
- Onderzoek individueel
Psychosociale Hulpverlening
- Signaleren getroffenen.
- Verwijzen getroffenen.
Relevante aspecten
- Operationele voorbereiding op het vervoer en behandelen van slachtoffers met ernstige brandwonden.
- Mogelijkheid om te kunnen keren/vertrekken voor ambulances op de aanlandingsplaats.
- Veilige werklocatie voor de GHOR.
- Aantal slachtoffers, type slachtoffers en type letsel. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.
Aantal slachtoffers
| <10 | In beginsel zijn voldoende middelen op de ambulances aanwezig. Voor specialistische hulpverlening aan kinderen zijn minder hulpmiddelen aanwezig waardoor middelen snel zijn uitgeput. |
| >10 | – Het LPCGBI treedt in werking (zie ook: GGB-leidraad). – De leidraad GGB kan in werking worden gesteld (zie ook: GGB-leidraad). |
| >250 | De grens wordt bereikt van het aantal slachtoffers dat kan worden vervoerd. Uitgegaan wordt van 250 slachtoffers waarvan 25 T1, 75 T2 en 150 T3 (zie ook: GGB-leidraad). |
Type slachtoffers
- Aandachtspunt is operationele voorbereiding op het behandelen van kinderen met ernstige brandwonden (locatiespecifiek). Dit vereist een aangepast gewondenspreidingsplan. Voor kinderen is ander materiaal benodigd. Ouders en kinderen worden bij Voorkeur bij elkaar geplaatst. Dit is een complexe factor in het gewondenspreidingsplan.
- Aandachtspunt is hulp aan verminderd zelfredzame personen (zorginstellingen).
Type letsel
- Door warmtestraling ontstaan uitwendige brandwonden. Bij inademing van hete gassen ontstaat inhalatietrauma.
- Stabilisatie van brandwondenslachtoffers is mogelijk in elk level 1 ziekenhuis (zie ook: Landelijk netwerk acute zorg). Specialistische behandeling van brandwonden kan in een beperkt aantal centra plaatsvinden: Beverwijk, Rotterdam en Groningen.
- Extra aandacht bij de operationele voorbereiding is noodzakelijk bij verhoogde kans op slachtoffers uit de groep van ouderen en kinderen.
- Een langdurig traject van nazorg restletsel en psychotrauma* is te verwachten.
NB
*Casus ‘Het Hemeltje’ Volendam.
Water- en zeevaartzorg
Search and Rescue (SAR)
- Via de inzet van Search and Rescue (SAR) krijgen slachtoffers toegang tot de geneeskundige hulpverlening.
Nautische verkeersmanagement
- Het regelen van het verkeer is een wettelijke taak van de politie en nautisch beheerder.
Beheer waterkwaliteit
- Het zorgdragen voor de kwaliteit van het water.
Beheer waterkwantiteit en waterkeringen
- Activiteiten die verricht worden in het kader van waterkwantiteitsbeheer zijn de zorg met betrekking tot hoogwater/ overstromingen, laagwater en ijsbezwaar (in de zin van waterkwantiteit: ijsdammen en stuwing).
Optreden politie
De politie start met de processen
Afzetten en afschermen
- Afzetten effectgebied
- Creëren veilige werkomgeving voor hulpdiensten
- Ontruimen van het effectgebied of aanwezige personen in het effectgebied laten schuilen.
Mobiliteit
- Indien nodig begeleidend transport overige hulpverleners als de verkeerssituatie daarom vraagt
- Opstellen mobiliteitsplan.
- Indien mogelijk informeren van bewoners en/of andere aanwezigen in het gebied.
Indien relevant
- Handhaven openbare orde
- Strafrechtelijke handhaving
Relevante aspecten bij het optreden van de politie
- De politie heeft geen beschermende kleding of ademlucht om op te kunnen treden en kunnen daarom niet opereren in blootgesteld gebied.
- Operationele voorbereiding op het afzetten van een groot effectgebied.
- Voldoende mensen en middelen om het effectgebied te kunnen evacueren en af te kunnen zetten.
Optreden gasunie, gemeente (hulpverlening)
Mogelijke taken
Gemeente
- Opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
- Voorlichting/communicatie over het ongeval
- Registreren van slachtoffers
Randvoorwaarden
Gemeente
- Operationele voorbereiding op het opvangen en verzorgen van personen uit het effectgebied
- Voldoende locaties en personeel voor de opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
- Operationeel voorlichting- en communicatieplan
Maatregelen
Kansbeperkend
| Maatregel | Werking van de maatregel |
| Wegnemen van de risicobron | Het wegnemen van de risicobron zorgt ervoor dat het scenario niet meer kan plaatsvinden. |
| Begrenzen van het aantal bunkerbewegingen | Minder bunkerbewegingen betekent een vermindering van het aantal keer dat het scenario zich voor kan doen en dus neemt de kans op het scenario af. |
Effect en gevolgbeperkend
| Maatregel | Werking van de maatregel |
| Afstand houden tot activiteit met gevaarlijke stoffen | Dicht bij de plaats van het scenario zijn de effecten het meest merkbaar. De warmtestraling neemt af naarmate de afstand toeneemt. |
| Verdeling typen gebouwen | Door rekening te houden met het type bebouwing kan het aantal mogelijke slachtoffers bij het scenario worden beperkt. Dat kan bijvoorbeeld door het zodanig verdelen van gebouwen in een gebied dat de meer kwetsbare gebouwen worden beschermd door minder kwetsbare gebouwen. |
| Toepassen van brandwerend metselwerk | De keuze van het metselwerk bepaalt de brandwerendheid van de gevel. |
| Gebruik maken van minerale wolisolatie | Minerale wolisolatie is onbrandbaar. |
| Toepassen van brand- en hittewerende beglazing | Brand- en hittewerende beglazing bestaat uit gelaagd glas, samengesteld uit twee of meer lagen blank floatglas en één of meer speciale opschuimende tussenlagen. In geval van brand vormen deze tussenlagen een beschermend schild. |
| Gebruik maken van houten en stalen kozijnen | Houten en stalen kozijnen zijn getest voor een brandwerende toepassing. Kunststof kozijnen (zonder stalen vulling) zijn niet brandwerend. |
| Gebruik maken van dakpannen | Dakpannen houden straling tegen en zijn onbrandbaar. |
| Toepassen van een gesprinkelde buitengevel | Bij een gesprinkelde buitengevel wordt water automatisch over de gevel gespoten in geval van een calamiteit. |
| Venstertijden | Door gebruik te maken van venstertijden voor bevoorrading worden de risicovolle en kwetsbare activiteiten gescheiden. |
Bevordering van de zelfredzaamheid
| Maatregel | Werking van de maatregel |
| Duidelijke vluchtroutes aanbrengen | Door duidelijke vluchtroutes aan te brengen kunnen mensen het gebied gemakkelijker verlaten. |
| Verzamelplaatsen bepalen en geschikt maken voor een (dreigende) plasbrand | De verzamelplaats dient dan als een schuilplaats als mensen binnen in het gebouw niet meer voldoende beschermt zijn tegen het scenario. |
| Galerij / trappenhuis aan de schaduwzijde van een gebouw plaatsen | Door de galerij/trappenhuis aan de schaduwzijde van een gebouw te realiseren, vormt het gebouw zelf een bescherming tegen de warmtestraling. |
| Risicocommunicatie | Door te communiceren over de mogelijke scenario’s in een gebied en het beste handelingsperspectief worden mensen zich meer bewust van wat ze moeten doen bij het scenario. |
| Onderhouden schuilplaatsen en vluchtwegen | Onderhoud van schuilplaatsen en vluchtwegen is belangrijk, zodat ten alle tijden van een ongeval de schuil- en vluchtmogelijkheden bereikbaar en inzetbaar zijn. |
| De (bedrijfs)noodplannen oefenen op een plasbrand | Door te oefenen met het plasbrandscenario in de (bedrijfs)noodplannen weten de werknemers wat ze moeten doen in het geval van een echte calamiteit. |
Bevordering van de hulpverlening
| Maatregel | Werking van de maatregel |
| Bluswater | Voor een adequate hulpverlening van de brandweer is het van belang dat voldoende bluswater aanwezig is bij de activiteit met gevaarlijke stoffen. Door de waterbron onderdeel te laten zijn van een doorlopend watersysteem, wordt het water steeds aangevuld. |
| Waarschuwingsmiddelen | Voor een snelle en effectieve waarschuwing tijdens een ongeval met gevaarlijke stoffen is het van belang dat een waarschuwingssysteem de mensen in het effectgebied kan bereiken. |
| Werkende communicatiemiddelen | Tijdens een ongeval met gevaarlijke stoffen vindt veel van de communicatie plaatst via radio, internet en telefoon. Het is hierbij van belang dat zendmasten op afstand van de activiteiten met gevaarlijke stoffen staan, zodat deze ook tijdens een ongeval werken. |
| Afstemming hulpdiensten | Het handelingsperspectief dat aan mensen wordt geboden ten tijden van een ongeval met gevaarlijke stoffen moet worden afgestemd met de inzet van hulpdiensten, zodat de inzet van de hulpdiensten kan aansluiten bij dit handelingsperspectief. |
Voorbeeld
De beheergroep heeft geen beeld en/of filmmateriaal gevonden van een plasbrand. Suggesties van een plasbrand op het water kunnen gemaild worden naar: info@nipv.nl.