Status van de kaart: actueel
Laatste update: 24 mei 2023
Algemene beschrijving
Een opslagloods is voorzien van zonnepanelen. Door kortsluiting in het PV-systeem ontstaat brand in het dak van de loods waardoor isolatiemateriaal in het dak vlam vat. De brand slaat door naar binnen en wordt dermate groot, dat het dak instort. De warmte die bij de brand ontwikkeld wordt, zorgt voor pluimstijging en in de rookwolk worden deeltjes van zonnepanelen meegevoerd die in de omgeving terechtkomen.
Kans dat zonnepanelen brand veroorzaken
Het plaatsen van zonnepanelen op daken van loodsen vergroot de kans op een brand, maar deze kans is moeilijk in te schatten doordat goede data en goede definiëringen ontbreken. Het Fraunhofer Instituut schatte in 2013 de kans dat PV-systemen brand veroorzaken in op 3,0 x 10-5 per PV-systeem per jaar (zie ook: PV fire hazard – analysis and assessment of fire incidents) en in 2021 op 6 x 10-5 per PV-systeem per jaar (zie ook: Recent Facts about Photovoltaics in Germany)*.
Holland Solar en Techniek Nederland hebben in 2019 een kans berekend van 2,9 x 10-5 per PV-systeem per jaar (zie ook: Holland Solar en Techniek Nederland: verzekeraars maken risico op brand met zonnepanelen te groot). Adviesbureau Berendschot concludeert dat uit de beperkt beschikbare gegevens niet blijkt dat in gebouwen met PV-systemen vaker brand ontstaat dan in gebouwen zonder PV-systemen (zie ook: De verzekerbaarheid van zonnestroomsystemen op bedrijfspanden).
NB.
*Verzekeraars kunnen PV-systemen wel afkeuren als zij van mening zijn dat in een gegeven situatie de kans op brand te groot is. Zo is het PV-systeem op ijsstadion Thialf (5000 zonnepanelen) uitgezet, omdat de dakconstructie door de verzekeraar als zeer brandbaar werd beschouwd (zie ook: Risicoanalyse – definitief).
Kans dat bij brand sprake zal zijn van depositie van zonnepaneeldeeltjes
Branden waarbij zonnepanelen zijn betrokken komen regelmatig voor, maar alleen bij grote branden zal sprake kunnen zijn van pluimstijging en van depositie van zonnepaneeldeeltjes. Bij woningbranden met zonnepanelen zijn zonnepaneeldeeltjes tot dusver nooit verder gekomen dan het brongebied (zie ook: Vooronderzoek depositie bij branden met zonnepanelen).
Depositie van zonnepaneeldeeltjes in de verre omgeving van de brand is waargenomen bij loodsen die geheel of gedeeltelijk zijn afgebrand. In de periode 2018 – 2020 varieerde het oppervlak van de loodsen waarbij het dak geheel verbrand is van 1200 m2 tot ruim 3100 m2. Bij loodsen waarvan het dak slechts deels verbrandde, was het beeld diverser en vond depositie ook plaats bij brandoppervlakken die betrekkelijk klein waren (20 – 240 m2).
Op basis van gegevens uit het NIPV rapport Vooronderzoek depositie bij branden met zonnepanelen (aantal branden) en CBS (aantal PV-systemen) is geschat wat de kans is dat bij een brand in een PV-systeem op een grote loods sprake is van depositie van zonnepaneeldeeltjes. In de periode 2018 – 2020 zijn er bij grote loodsen 46 branden geweest met PV-systemen. De kans op deze branden wordt geschat op 1,46 x 10-5 per PV-systeem per jaar (zie Tabel 1). Bij 11 van de 46 branden was sprake van depositie. Dit maakt dat de kans dat bij een brand in een grote loods sprake is van depositie van zonnepaneeldeeltjes gelijk is aan 3,49 x 10-6 per PV-systeem per jaar.
Tabel 1 Gegevens voor het bepalen van de kans dat een PV-systeem betrokken is bij een brand in een grote loods.
| Aantal branden met PV-systemen | Aantal branden met PV-systemen bij grote loods* | Aantal PV-systemen in Nederland** | Kans op brand van PV-systeem op grote loods (per PV-systeem per jaar) | |
|---|---|---|---|---|
| 2018 | 29 | 14 | 787.835 | 1,77 x 10-5 |
| 2019 | 29 | 13 | 1.062.265 | 1,22 x 10-5 |
| 2020 | 39 | 19 | 1.374.708 | 1,38 x 10-5 |
| Gemiddeld | 1,46 x 10-5 | |||
NB.
* Zie ook: Vooronderzoek depositie bij branden met zonnepanelen.
** Zie ook: Zonnestroom; vermogen bedrijven en woningen, regio (indeling 2019) en Zonnestroom; vermogen en vermogensklasse, bedrijven en woningen, regio.
Effecten
- Bij het verbranden van zonnepanelen komen dezelfde gevaarlijke stoffen vrij als bij een gemiddelde brand met elektronica en kunststoffen. De rook van een brandende loods met zonnepanelen is daarom niet gevaarlijker dan de rook van een gewone brand (zie ook: Schadelijke stoffen bij branden met zonnepanelen).
- De grootte van de brand, de daarbij ontwikkelde temperaturen en de grootte en zwaarte van de vaste deeltjes bepalen of en tot op welke afstand depositie plaatsvindt. In het algemeen is depositie tot 500 m vanaf de brand mogelijk, maar uitzonderingen hierop zijn (zeer) grote branden waarbij depositie kilometers ver terecht kan komen (zie ook: Depositie bij branden met zonnepanelen).
- Zonnepanelen breken tijdens en na brand af en vormen scherven die in grootte variëren. Deze scherven zijn scherp en vormen daardoor een risico bij inname door grazende dieren in het algemeen en herkauwers in het bijzonder. De kans dat kinderen een scherf in de mond krijgen, is klein maar niet uit te sluiten (zie ook: Schadelijke stoffen bij branden met zonnepanelen).
Zelfredzaamheid en handelingsperspectief
- Als bij een reguliere brand (zie algemene informatie behorende bij dit scenarioboek).
- Voor het in kaart brengen van het gebied waar mogelijk stukjes zonnepaneel zijn terechtgekomen, kan gebruik gemaakt worden van het protocol van de VAOM (zie ook: Onderzoeksprotocol zonnepaneel incidenten versie 3.0).
Optreden multidisciplinaire hulpverlening
Brandweerzorg
- Voor de inzet bij zonnepalen kan gebruik gemaakt worden van de Aandachtskaart Zonnepanelen;
- Voor het opruimen van depositie van zonnepaneeldeeltjes is geen landelijk vastgestelde procedure beschikbaar. Soms wordt gebruik gemaakt van de Handreiking aanpak asbestincidenten, werkversie 1.1.
Geneeskundige zorg
- Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van de GGD-richtlijnen Medische Milieukunde, bijvoorbeeld de richtlijn voor luchtkwaliteit en gezondheid.
Optreden politie, gemeente (hulpverlening)
- Als bij een reguliere brand.
Maatregelen
Kansbeperkend
- Controleren van het ontwerp, van de componenten en van de plaatsing van zonnepanelen door middel van SCIOS 12-keuring (Zie ook: Handreiking Risicobeheersing Advies Veilige PV-systemen). Aanbeveling: Controleer na verloop van tijd het gebouw aan de buitenkant. De situatie kan immers veranderd zijn. Aandachtspunt: Dakbranden worden niet opgemerkt door branddetectiesystemen in gebouwen;
- Het plaatsen van PV-systemen door gecertificeerde installateurs.
Effect en gevolgbeperkend
- Voldoende afstand tussen zonnepaneelsecties;
- Garanderen dat het dak bereikbaar is voor hulpverleners;
- Gebruik maken van onbrandbaar isolatiemateriaal tussen PV-systemen en het dak.
Bevordering van de zelfredzaamheid
- Als bij een reguliere brand.
Bevordering van de hulpverlening
- Als bij een reguliere brand. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de Handreiking Incidentbestrijding Zonnepanelen.
Voorbeeld
Bij een houthandel in Noardburgum (Friesland) brak op 20 mei 2021 een grote brand uit, waarbij een loods van 100 bij 40 meter afbrandde. Op het dak van de loods lagen 600 zonnepanelen. Door de brand dwarrelden deeltjes van de zonnepanelen neer in een straal van 10 kilometer rondom de houthandel. Als gevolg hiervan werd boeren geadviseerd om dieren binnen te houden.